Təfrit
Təfrit dedikdə Allaha itaətdə və xalqa xidmətdə göstərilən e`tinasızlıq və süstlük nəzərdə tutulur. Vəzifəyə münasibətdə təfrit, yə`ni yüngül münasibət insanın başına böyük bəlalar aça bilər. Həzrət Əli (ə) buyurur: "Təfrit böyük müsibətdir.” "Təfritin sonu peşmançılıq, uzaqgörənliyin meyvəsi salamatlıqdır.” "Sə’y edərək irəli düşənlərin sonu Behişt, səhlənkarlıq edənlərin sonu isə atəşdir.”
İmam Sadiq (ə) buyurur: "Təfritə yol verən kəs böyük çətinliklərə düçar olar.”
Cəhalət
Həqiqətdən xəbərsizlik, dünya və axirət işlərinə münasibətdə cəhalət olduqca təhlükəli bir xəstəlikdir. Bu xəstəliyə elm və mə`rifət yolu ilə əlac olunmazsa nəticə olduqca ağır ola bilər. Ötən söhbətlərimizdə bu mövzuda yetərincə danışdıq.
Şəhvət
Şəhvət insanın ələ keçirmək istədiyi bir şeyə şiddətli rəğbətidir. Əgər bu rəğbət çirkin şeylərədirsə insanı günaha batıracaq və nəhayət insan dünya və axirət əzabına düçar olacaqdır.
Şəhvətin oyanmasının səbəbi dünyaya hədsiz məhəbbətdir. Bu insan şeytan qucağında bitmiş ağac kimidir. Onun budaqları şəhvət, meyvəsi günahdır. Bu ağac Cəhənnəmdəki Zəqqum ağacının oxşarıdır. Əlbəttə ki, həyəcanlanmış şəhvət qarşısında moizə və nəsihət tə`sirsizdir.
Bəsirət əhli belə bəyan edir ki, çox nəfslərdə kök atmış bu qorxulu ağacın yeddi çox çirkin budağı var:
1. Məqam, vəzifə və cah-cəlal şəhvəti;
2. Var-dövlət şəhvəti;
3. Ev-eşik, imarət şəhvəti;
4. Qadına şəhvət;
5. Ləzzətli yeməklər və məstedici içkilər şəhvəti;
6. Qiymətli və əlvan geyim şəhvəti;
7. Günahkarlarla yaxınlıq şəhvəti.
Bu yeddi şəhvət istər-istəməz insanda yeddi şeytani sifət doğurur:
1. Təkəbbür;
2. Riyakarlıq və lovğalıq;
3. Həsəd;
4. Hərislik və tamah;
5. Xəsislik;
6. Zülm;
7. Qəzəb.
Dünya məhəbbəti quyusuna düşənlər, şəhvət zülmətində qərq olanlar ölüm məqamında qəflətən oyandıqları zaman, anlayırlar ki, düzəlişi mümkün olmayan bir səhvə yol veriblər.
Kitabın adı: Kumeyl duasının şərhi (2-ci cild)
Müəllif: Hüseyn Ənsarian