İslam əxlaqında ən incə məsələlərdən biri də xalqa, xüsusilə mömin və saleh bəndələrə xidmət edib, arxa durmaqdır. İslami təlimlər və övliyaların həyat tərzindən belə nəticəyə gəlmək olar ki, vacib əməlləri yerinə yetirdikdən sonra Allah-təalaya yaxınlaşmaq üçün ən yaxşı vasitə bu gözəl xislətdir. Övliyalar həmişə xalqa xidmət etmiş və ehtiyaclarının ödənilməsində şəxsən təşəbbüs göstərmişlər.
«Qurani-Məcid»dən bildiyimiz kimi, yaxşılıq əbədiyyətə qovuşur, pislik isə su üzərində köpük kimi yox olub bir nəticə vermir. Uca Rəbbimiz buyurur:
«......Köpük heç bir şey olmadığı üçün uçub gedər. İnsanlara fayda verən bir şey isə yer üzündə qalar. Allah belə misallar çəkir!» («Rəd» - 17).
İmam Sadiq(ə) həzrəti-İsa(ə) barədə nazil olmuş «Məryəm» surəsinin 31-ci ayəsinin («O, harada oluramsa-olum, məni mübarək etdi.....») təfsirində buyurur: «Məni mübarək etdi» sözünün mənası «Məni xeyirli və mənfəətli etdi» deməkdir.» Yəni Allah-təala İsa(ə)-nı xalqa fayda vermək üçün göndərdi. Bir hədisdə Peyğəmbər (s)-dən belə nəql olunur:
Həzrəti-Muhəmməd (s)-dən: «İnsanların ən sevimlisi kimdir?» - deyə soruşduqda belə cavab vermişdi: «İnsanlara fayda verən xalqın ən sevimlisidir».
Başqa bir hədisdə Rəsuli-Əkrəm (s) buyurur:
«Bəşəriyyət Allahın ailəsidir. Allah dərgahında insanların ən sevimlisi onun ailəsinə fayda verib bir ailəni sevindirəndir.»
İmam Sadiq(ə) söyləmişdir:
«Kim Allah evini (Kəbəni) yeddi dəfə təvaf edərsə, Allah-təala onun üçün altı min yaxşılıq yazar, əməllər kitabçasından isə altı min günahı silərək ona altı min dərəcə verər». (İshaq ibn Əmmar İmamdan bu sözü də artırır: «Allah-təala onun altı min ehtiyacını ödəyər». Sonra imam Sadiq(ə): «Möminin ehtiyacını ödəmək on təvafdan yaxşıdır,» -deyə əlavə etmişdi.
Peyğəmbər (s) buyurur:
«Bəndələrdən biri müsəlmanların yolunu tikandan təmizlədiyinə görə behişt əhli oldu.»
Bəziləri belə güman edir ki, ibadət təkcə namaz qılıb oruc tutmaqdır. Bunların bir qismi nadan, qafil və (xudpəsənd) özündən razı olduğu üçün kiminsə acından tələf olmasına təsirlənməzlər.
Dəfələrlə müşahidə edilmişdir ki, belələri ziyarət və həcc kimi ibadət səfərlərində öz vaxtlarını yalnız ziyarət, dua və fərdi müstəhəb əməllərə sərf edib, səfər yoldaşlarna heç bir kömək göstərməzlər, halbuki onlar aralarında olan yaşlı və zəif adamların köməyə ehtiyac duyduqlarını çox gözəl başa düşürlər. Deməli, insanlarla xoş rəftar və Tanrı bəndələrinə qarşı xeyirxahlıq möminin nişanələrindəndir. Bu duyğu insanı xudpərəstlikdən qoruyub saflaşdırır. Allah-təala buyurur:
«Mən sizinlə mehriban davrandığım kimi, siz də bir-birinizlə mehriban davranın, «Bir-birinizə yaxşılıq etməyi unutmayın.» («Bəqərə» - 237).
Yenə də Rəsuli-Əkrəm (s)-in bir kəlamını burada xatırlatmağı özümüzə lazım bilirik.
«İnsanların ən abidi xalqa qarşı hamıdan artıq xeyirxah və müsəlmanlarla hamıdan çox səmimi rəftar edənidir.»
İmam Sadiq(ə) Süfyan ibn Üyəynəyə belə buyurmuşdu:
«Allaha görə onun bəndələrinə mehriban və xeyirxah ol. Bundan üstün bir əməllə Rəbbimizə yaxın ola bilməzsən.»
Əgər insanların pənahısınızsa, bilin ki, Allah sizi sevir, yox əgər qapınız xalqın üzünə bağlanıb, sizə müraciət edən yoxdursa, deməli, uca Yaradanın mərhəmətindən məhrum olmusunuz. Buna görə sevinmək yox, kədərlənmək lazımdır.
Peyğəmbər (s) bir hədisdə buyurur:
«Qiyamət günü mənə ən yaxın doğru danışan, əmanətdar, əhd-peymanına vəfalı, əxlaqlı və xalqa qarşı ən mehriban olanınızdır.»
İmam Cəfər Sadiq(ə) Rüfaə adlı bir müsəlmana belə xitab edir:
«Ey Rüfaə, ehtiyacına görə yanına gəlmiş mömin qardaşını xoş üzlə qarşılamayan Allaha, Mühəmmədə və Əliyə iman gətirməmişdir. Əgər özü onun hacətini yerinə yetirə bilərsə, gərək bu işdə təşəbbüs göstərsin, yox bacarmasa, onun ehtiyacını aradan qaldırmaq üçün başqalarının yanına getsin. Bu keyfiyyətə malik olmayan şəxslə bizim heç bir dostluq əlaqəmiz yoxdur.»
Həzrəti Muhəmməd (s) buyurmuşdur:
«Möminlər bir-birinə qarşı mehribanlıq və dostluq baxımından bir bədən kimidirlər. Bu bədənin hər hansı bir üzvü ağrayarsa, o biri üzvləri də ağrını hiss edib onun köməyinə yetişər.»
İmam Sadiq(ə)-dən nəql olunur ki, Rəsuli-Əkrəm(s) Minada xütbə edərkən belə buyurmuşdu:
«Bütün müsəlmanlar bərabərdirlər. Onların qanı da bir-birilə bərabərdir, ən kiçiyinin belə sözünə hamı ehtiram edir. Onlar qeyri-müsəlmanlar qarşısında yekdil və əlbirdirlər.»
Buna görə də mömin şəxs müsəlman qardaşlarının dərdinə şərik olub, onlara soyuq münasibət bəsləməməlidir. Belə problemlərə etinasız yanaşan, təbii ki, cəmiyyətdə baş verən mühüm ictimai hadisələrə də laqeyd münasibət bəsləyəcək ki, bu da özündən başqa heç kimi sevməyən, əlindən bir yaxşılıq gəlməyən insanın xudbinliyinin nəticəsidir. «Qurani-Məcid»də müsəlmanlar xeyir işlərdə bir-birinə köməyə dəvət edilərək buyurur:
"......Yaxşılıq etməkdə və pis əməllərdən çəkinməkdə əlbir olun...” («Maidə» - 2).
Eqoist adamlar xeyirxah işlərdə və cəmiyyətin sağlam ruhda tərbiyəsində əməkdaşlığın zəruriliyini bilməməzliyə vurub buna heç məhəl də qoymurlar. Əslində isə xeyirxah əməllərdə müsəlmanların bir-birinə yardım etməsi onların boynuna düşən müqəddəs vəzifələrdən biridir. Buna görə də kim gözəl əxlaqlı olmaq istəyirsə, zəhmətə qatlaşıb özündə əməkdaşlıq ruhu yaratsın, əməli surətdə təşəbbüs göstərərək soyuqqanlılıq və etinasızlığı istiqanlılığa və qayğıkeşliyə, özünəqapılma hissiyyatını isə ictimai fəallığa çevirsin. Yəni öz din qardaşının narahatlıq və ehtiyacını hiss etdikdə dərhal əməli bir iş görməyə təşəbbüs göstərsin, nəzakətlə davranıb qardaşının şəxsiyyətinə hörmət əlaməti olaraq köməyə çağırılmamışdan öncə haraya yetsin.
Əziz Peyğəmbər (s)-imiz buyurur:
«Səhər müsəlmanların fikrilə qalxıb onların qayğıları haqda düşünməyən, fəryad edənin köməyinə yetişməyən şəxs müsəlman deyildir.»
Hədislərdən belə anlaşılır ki, hər kim Allah nəsib edən imkanları öz din qardaşlarının ehtiyaclarını aradan qaldırmaq üçün sərf etməzsə, təbii ki, bu imkanları günah işlərə və Tanrı düşmənlərinə sərf edəcəkdir.
İmam Baqir(ə) buyurur:
«Müsəlman qardaşından öz köməyini əsirgəyən çarəsiz qalıb bu imkanlardan özünün əleyhinə istifadə edən şəxsə kömək edər və bu yolda heç bir savab qazanmaz.»
Başqa bir rəvayətdə Əbi Bəsir imam Sadiq(ə)-dən belə nəql edir:
«Bizim dostlarımızdan biri öz din qardaşının yanına gedib imkanı var ikən ehtiyacı olana kömək etməzsə, Allah-təala onu düşmənlərimizin havadarlarından qərar verib qiyamət günü ağır bəlaya düçar edər.»
Digər bir rəvayətdə imam Sadiq (ə) buyurur:
«Qüdrəti olduğu halda, öz din qardaşına kömək etməyən mömini Allah-təala özbaşına buraxar, dünya və axirətdə xar edər.»
Kitabın adı: İslamda əxlaq
Müəllif: Ayətullah Məhəmmədrza Məhdəvi Kani
Admin: 3
Redaktor: 4
Sayt nəzarətçisi: 7
VİP: 1
İstifadəçi: 6714
Bu gün: 2
