Zöhd və pəhrizkarlığın əldə edilməsi
Rəvayətdə Allah-təala Öz həbibinə belə buyurur: "Əgər xalqın ən zahidi olmaq istəyirsənsə, dünyaya rəğbətsiz ol və axirətə meyl göstər.” Zahidlik, zöhd rəğbətsizlik mə’nasındadır. Zöhd qəlblə bağlı bir halətdir. Qur’ani-kərimdə Həzrət Yusiflə bağlı buyurulur: "Onu dəyərsiz bir qiymətə, bir neçə dirhəmə satdılar və ona münasibətdə özlərini rəğbətsiz, zöhd əhli kimi göstərdilər.” Zöhd dünya ne’mətlərindən üz döndərmək yox, bu ne’mətlərə əsir olmamaqdır. Cahil insan onu dünyaya bağlayan, dünyaya qul edən rəğbəti, meyli tərk edən insandır. Əgər insan zöhd əhli deyilsə, o, dünyaya elə bağlanır ki, axirəti yadından çıxarır. Ona görə də Allah-təala öz peyğəmbərinə tapşırır ki, dünyaya rəğbətsiz olsun və axirətə diqqət yetirsin. Zahidlik kasıblıqda deyil. Çox varlı bir insan öz varına qul olmayıb, onu Allah yolunda sərf edə bilər. Həzrət Süleyman ən böyük səltənət sahibi olsa da, xalqın da ən zahidi idi. O özü arpa çörəyi yeyər, var-dövlətini, gücünü Allahın dinini yaymaq, başqalarının hüquqlarını qorumaq yolunda sərf edərdi.
Nəql edirlər ki, həzrət Salman bir illik zəruri ehtiyacını tədarük edərdi. Onun məqsədi bu idi ki, hər gün ruzi ardınca gedib vaxtını itirməsin. O, bir illik taxıl ehtiyatını toplayar və gündə həmin ehtiyatdan zəruri həddə istifadə edərdi. Salmanın bu işdə əsil məqsədi daha zəruri işlər üçün vaxt əldə etmək idi. Əlbəttə ki, dünyaya rəğbətli insan Salman kimi arpa çörəyi ilə keçinə bilməz. Əgər insanı ehtiyat toplamağa vadar edən sabahkı günün hadisələrindən qorxu, Allaha ümidsizlik deyilsə, bu işin heç bir eybi yoxdur. Əlbəttə ki, bu gün bizə ruzi yetirən Allah sabah da onu yetirəsidir. Axı biz bir vaxt ana bətnində olarkən O bizim üçün anamızın sinəsində qida tədarük etmişdi. Necə ola bilər ki, sabahkı günümüz üçün ruzi ayırmasın?!
Bə’zi alimlər sabaha azuqə saxlamaz və günün artıq qalmış azuqəsini fəqirlər arasında paylayardılar. Onlar bu işləri ilə özlərində Allaha xoşgümanlıq hissini gücləndirirdilər. Uyğun iman mərtəbəsinə qalxmış insanların bu sayaq çalışmalara ehtiyacı var. Bizlər isə şeytanın vəsvəsəsi ilə Allaha bədgüman olmamalı, evimizdəki azuqənin bir hissəsini fəqirlərə verməliyik. Qur’ani-kərimdə buyurulur: "Sevdiyiniz şeylərdən paylamayınca heç vaxt yaxşılığa çatmazsınız.” Sevdiyi şeyləri saxlayıb, xoşlamadığı şeyləri hədiyyə verən insan elə bir hünər göstərməmişdir. Xeyirxah o insandır ki, sevdiyi şeylərdən infaq etsin. Övliyalar yalnız xoşladıqları şeyi alıb, başqalarına hədiyyə verər, bununla qəlblərindəki dünyaya bağlılıq tellərini qırardılar. Əgər qəlbimizdə dünya ləzzətlərinə marağı kökündən qazıb çıxara bilmiriksə, heç olmaya bu bağlılığı zəiflətməliyik. İmkan daxilində dünya ləzzətlərindən az istifadə etmək lazımdır. Əlbəttə ki, söhbət bu ləzzətlərə arxa çevirməkdən yox, onlardan zəruri həddə istifadə etməkdən gedir.
Allah-təala Öz peyğəmbərinə tövsiyələrinin davamında buyurur: "Daim məni xatırla.” Həzrət soruşur ki, Səni daim xatırlamaq üçün nə edim? Allah-təala onun cavabında buyurur: "Sənə Allah zikrini unutduran insanlardan uzaqlaş.”
İnsan bir səs eşitdikdə və ya bir mənzərə gördükdə təbii şəkildə diqqəti ona yönəlir. Əgər ətrafdakı bu cazibələr bizə axirəti və Allahı unutdurursa, onlardan uzaq olmağa çalışmalıyıq. Eləcə də, dünya əhlindən, fikir-zikri dünya ləzzətləri olan insanlardan kənarlaşmaq lazımdır. Rəftar və danışığı Allahı xatırladan insanlarla yaxınlıq zəruridir. Bir hədisdə nəql olunur ki, həvarilər həzrət İsadan soruşdular ki, kimlərlə ünsiyyət saxlasınlar? Həzrət İsa buyurdu: "Elə insanlarla təmasda olun ki, onlarla görüş Allahı sizə xatırlatsın, danışıqları elminizi artırsın, əməlləri sizi axirətə təşviq etsin.”
Əlbəttə ki, belə insanlarla yaxınlıq çox faydalıdır. Allah-təala Öz həbibinin sualının cavabında buyurur: "Dünyanın turşuna və şirinliklərinə gözünü bağla, dünyanın fani ləzətlərinə çox bağlanma, qarnını və evini dünya tamahından boş saxla. Körpə uşaq tək gözünə əlvanlıq dəyəndə və ya bir şey bağışlananda aldanma.” Bə’ziləri küçədən keçərkən ətrafdakı rəngarənglik onları özünə cəlb edir. Onların bu marağı uşaq marağına bənzəyir. Həzrətə tövsiyə olunur ki, məbada, bu əlvanlıqlar sənin diqqətini cəlb edə.
İnsan dünyanın bərbəzəyinə aldanmamalıdır. İlahi eşq sorağında olan insan süfrəsindəki az tapılan qidalara görə, evindəki qiymətli əşyalara görə qürrələnib şadlana bilərmi?! Allaha diqqət və onun zikri tələb edir ki, insan qarnını dadlı xörəklər, evini qiymətli əşyalarla doldurmamalıdır. Həzrət Peyğəmbərin əhvalatı bizim üçün gözəl bir nümunə ola bilər. Məşhur bir rəvayətdə nəql olunduğuna görə, həzrət Peyğəmbər (s) qızı Fatimənin (s) qapısında rəngarəng pərdəni gördüyü vaxt narahat olur və heç bir söz demədən ötüb keçir. Atasının narazılığından xəbər tutan Fatimə (s) dərhal pərdəni açır və Allah yolunda infaq edir
Kitabın adı: Dost diyarının yolçuları
Müəllif: Ustad Misbah Yəzdi