Quran ayələrində gözdəymə
Quran təfsirçiləri üç məqamda gözdəymə ilə bağlı ayələri yada salırlar.
1.Gözdəymənin açıq şəkildə təsdiqləndiyi ayə Qələm surəsinin son ayəsidir. Bir çoxları bu ayəni divardan asır, iş yerində hamının görəcəyi bir yerdə yerləşdirir və ya boynundan asır. Bu ayə "və in yəkadu” adı ilə məşhurdur.
Bu ayənin nazil olması ilə bağlı təfsirlər var. Yazırlar ki, həzrəti Peyğəmbər (s) bir gün məsciddə Quran oxuyurdu. Bir qrup şəxs məscidin qapısı yanında dayanıb Peyğəmbərin (s) çölə çıxmasını gözləyirdilər. Onların məqsədi gözləri ilə Peyğəmbərə (s) zərbə vurmaq idi. Cəbrail həzrət Peyğəmbəri (ə) xəbərdar etdi və bu ayəni öyrətdi ki, göz təsirindən amanda qalsın. Həzrəti peyğəmbər "və in yəkadulləzinə kəfəru...” ayəsini oxuyaraq məsciddən sağ-salamat xaric oldu. (Təfsiri-Təsnim)
Doğrudanmı bu ayə göz dəyməyə aiddir? Bəzi təfsirçilərin nəzərincə ayədə müşriklərin qəzəbli baxışı nəzərdə tutulub. Bəzi təfsirçilər isə, düşmənlərin gözdəymə kimi sirli bir qüvvədən istifadə edib peyğəmbərə zərbə vurmaq istədiyini deyir. Bəzi filimlərdə gözün belə təsirini müşahidə edirik. Kimsə gözü ilə lanpanı söndürür, metal qaşığı əyir, bir əşyanı sındırır.
Bir qrup təfsirçi də ayədə sadəcə gözdəymənin nəzərdə tutulduğunu söyləyir. Onların nəzərincə İslam düşmənləri Quran ayələrini eşidəndə o qədər cazibə görürdülər ki, qəzəblənirdilər, və gözləri ilə Həzrəti (ə) vurmaq isdəyirdilər. Əllamə Təbatəbai nəzərdə tutulan ayənin gözdəyməyə aid olduğunu vurğulayaraq yazir: "Göz dəymə nəfsani təsirlərdəndir, bu hadisəni inkar etməyə əqli dəlil yoxdur. Əksinə, müşahidə olunan hadisələr gözdəymənin həqiqət olduğunu təsdiqləyir.” (Əl-Mizan, c.19, səh 648)
Təsnim, Nur, Hidayət, Nümunə təfsirlərində yuxarıdakı ayə və Yusuf surəsinin 67-ci ayəsi gözdəymənin dəlili olaraq vurğulanır. İbni Abbasdan rəvayət olunur ki, həzrət Peyğəmbər ayənin təfsiri ilə bağlı buyurub: "Gözdəymə həqiqətdir” (Əl-Durrul-Mənsur; Qələm surəsi, ayə 51)
Bəli, gözdəymədə belə əsrarəngizlik var. İnşallah İmamın (ə) zühuru dövründə insanların ixtiyarına veriləcək məarif çox mövzular üzərindən pərdəni qaldıracaq.
Quranda gözdəymə haqqında danışılması bəzi tənbəl insanlar üçün bir bəhanəyə çevrilmişdir. Onlar məsuliyyətdən yaxa qaçıraraq öz bacarıqsızlıqlarının və tənbəlliklərinin günahını gözdəymənin üzərinə yıxırdılar.
Belə bir qənaətə gəlirik ki, yuxarda qeyd olunan ayəni oxumaqla insan zərərli baxışların təsirindən qoruna bilər.
1.Gözdəymə ilə bağlı ikinci ayə Yusuf surəsinin 67-ci ayəsidir. Həzrəti Yusif Əzizi-Misir məqamına sahib oldu. Qıtlıqla üzləşdilər. Həzrət Yaqub buğda almaq üçün övladlarını saraya göndərdi. Həzrət Yaqub yola düşən övladlarına buyurdu: "Ey övladlarım! Bir qapıdan daxil olmayın, ayrı-ayrı qapılardan girin.”
Peyğəmbərin lətif sözləri onun qəlbindəki ehtiyatdan danışır.
Bir tərəfdən oğlanlarının çoxluğu, onların boy-buxunu, digər tərəfdən gözəllikləri diqqəti cəlb edirdi. Ayrı-ayrı qapılardan daxil olmaq göstərişində bir ehtiyat hiss olunur. Həzrəti Yaqub bu yolla övladlarını gözdəymədən qorumaq isdəyir. Bəzi təfsirçilər iddia edirlər ki, burada gözdəymə yox, onların qətli və ya həbsə alınması təhlükəsi nəzərdə tutulur. Amma əksər təfsirçilər burada həzrəti Yaqubun gözdəymədən ehtiyatlandığını deyirlər. Nəticə budur ki, gözdəymənin qarşısını almaq yollarından biri şəraitə uyğun rəftar etmək, diqqəti cəlb etməməkdir.
... Gözdəymə ilə bağlı araşdırılan ayələrdən biri "Fələq” surəsinin 5-ci ayəsidir. Ayədə buyurulur ki, ey peyğəmbər, de ki, həsəd aparanların şərrindən Allaha sığınıram, o zaman ki, onlar həsəd apararlar.
Bəzi təfsirçilər ayədə gözdəymənin nəzərdə tutulduğunu bildirirlər. Çünki həsəd aparan insan başqalarının əlində olan nemətin məhvini istəyirlər.
Həsəd, paxıllıq şeytani bir xislətdir. İnsanda həsəd yaranmasının bir səbəbi onun imanının zəifliyidir. Dində həsəd bəla sayılır. Rəvayətlərdən aydın olur ki, həsəd gözdəymədən fərqlənir. Bir çox insanlar həsəd aparsalar da, xain olsalar da onların gözündə mənfi təsir yoxdur. Amma səni sevən bir insanın həmin sevginin nəticəsində gözü zərər vura bilər.
Kitabın adı: Gözdəyməyə qarşı nə edim?
Müəllif: Zibeydə Xudayi
Admin: 3
Redaktor: 4
Sayt nəzarətçisi: 7
VİP: 1
İstifadəçi: 6712
Bu gün: 0
