1. Vəliyyi-fəqihin mənası
Vəliyyi-fəqih, ədalətli din aliminin hakimiyyəti deməkdir.
Diqqət:
İslam ümmətinə Vəliyyi-fəqihin ictimai-siyasi rəhbərliyi haqq olan şiə məzhəbinin üsullarından biri olan "İmamət”dən qaynaqlanır.
İmam Zamanın (ə.f.) qeybi dövründə Vəliyyi-fəqih mövzusuna etiqad bəsləməmək -istər insanın özü bu qənaətə gəlsin, istərsə də digərinə təqlid etsin- mürtəd olma və dindən xaric olma ittihamına əsas vermir. Hər kim dəlil və sübut əsasında Vəliyyi-fəqihə etiqad bəsləməyin zəruri olmadığı barədə qənaətə gəlsə, üzürlü sayılır. Lakin o, müsəlmanlar arasında təfriqə və iki tirəlik yarada bilməz.
2. Vəliyyi-fəqihin zəruriliyi
Müqəddəs İslam dini qiyamətədək davam edəcək sonuncu səmavi din, habelə ictimai bir din olduğu üçün İslam ümmətinə din və müsəlmanları düşmənlərdən qoruyan, İslam hökümətinin keşiyində duran, ədaləti bərqərar edən, zorakılığın qarşısını alan, mədəni, siyasi və ictimai tərəqqini təmin edən ədalətli bir din aliminin rəhbərliyi zəruridir.
Diqqət:
Vəliyyi-fəqihi qəbul etmək təəbbudi (şərtsiz tabe olma) şəri hökm olmaqla yanaşı əql də onu təsdiqləyir və bu mənsəbə layiq fərdi müəyyən etməyin yolları vardır.
3. Vəliyyi fəqihin iqtidarı
1. Vəliyyi-fəqihin çıxardığı qərarlar
Bütün müsəlmanlar Vəliyyi-fəqihin əmrlərinə tabe olmalı, onun göstəriş və qadağalarına əməl etməlidirlər. Bu hökm, həm böyük dini alimlərə, həm də onlara təqlid edənlərə aiddir.
Diqqət:
Heç kim Vəliyyi-fəqih mənsəbinə daha layiq olduğunu bəhanə edib qanuni yolla seçilən Vəliyyi-fəqihlə müxalifətçilik edə bilməz.
2. Əgər müəyyən fərdlərin müəyyən vəzifələrə təyin olunması barədə Vəliyyi-fəqihin qərarı müvəqqəti deyildisə, yeni Vəliyyi-fəqih məsləhətə görə onları bu mənsəbdən kənarlaşdırmayanadək əvvəlki Vəliyyi-fəqihin qərarı öz qüvvəsində qalır.
3. Cəzaların icrası. Cəzaların icrası (məsələn, zina və oğurluq üçün təyin olunan cəzalar) İmam Zamanın (ə.f.) qeybi dövründə də vacibdir və buna müsəlmanların Vəliyyi-fəqihi hökm verir.
4. Vəliyyi-fəqihin çıxadığı qərar ümmətin qərarından önəmlidir.
Əgər Ġslam və müsəlmanların ümumi mənafeyi yönündə Vəliyyi-fəqihin çıxardığı qərarlar ümumi xalq kütləsinin istəyi ilə zidd olsa, onun istəyi ümmətin istəyindən öndə dayanır.
5. Kütləvi informasiya vasitələrinə nəzarət.
Kütləvi informasiya vasitələri müsəlmanların Vəliyyi-fəqihinin nə-zarəti altında olmalı və İslam və müsəlmanlara xidmət, dəyərli dini maarifi yaymaq üçün fəaliyyət göstərməlidir. Həmçinin İslam cəmiy-yətinin dünya görüşünün artması və onların çətinliklərinin həlli, müsəlmanların vəhdəti və onlar arasında qardaşlıq bağlarının yaranması və s. bu kimi istiqamətlərdə xidmət göstərməlidir.
Vəliyyi-fəqihin iqtidarı barədə 3 məsələ
Vəliyyi-fəqihin nümayəndəsinin göstərişlərinə tabe olmaq
Əgər Vəliyyi-fəqihin nümayəndəsinin verdiyi göstərişlər Vəliyyi-fəqih tərəfindən ona verilən səlahiyyətlər çərçivəsi daxilindədirsə, onunla müxalifətçilik etmək olmaz.
Fiqhdə özündən yuxarı vəzifədə olanlara şərtsiz tabe olma hökmü yoxdur. Lakin idarənin rəsmi qayda-qanunlarına qarşı çıxmaq olmaz.
Vəliyyi-fəqihin təkvini-vilayəti yoxdur və bu, yalnız məsum İmamlara (ə.s.) məxsusdur.
4. Vəliyyi-fəqih ilə mərceyi-təqlidin fikirayrılığı
Əgər Vəliyyi-fəqih ilə mərceyi-təqlidin hegemon dövlətlər və ya kafirlər qarşısında İslam və müsəlmanların müdafiəsi kimi İslam dövlətinin və bütün müsəlmanların mənafeyinə aid məsələlərdə fikirayrılığı olsa, bu halda Vəliyyi-fəqihin nəzərinə itaət olunmalıdır. Amma əgər bu fikirayrılığı fərdi şəri məsələlərdə olsa, hər bir mükəlləf öz mərceyi-təqlidinin fətvasına əməl etməlidir.
Admin: 3
Redaktor: 4
Sayt nəzarətçisi: 7
VİP: 1
İstifadəçi: 6704
Bu gün: 0
