47-ci dərs: Uzun arzular
Əmirəl-möminindən (ə) nəql edilən rəvayətdə buyrulur:
"Sizin üçün ən çox qorxduğum həvayi-nəfsinizə tabe olmanız və uzun arzulara qərq olmanızdır" ("Nəhcul-bəlağə" səh . 98, xütbə: 28)
Uzun arzular dedikdə əsasən xəyal və arzulara qərq olmaq, çox yaşamaq və dəbdəbəli həyat istəyi nəzərdə tutulur. Bu da öz növbəsində iki şeydən irəli gəlir:
1 - Cəhalət və qürurlanmaqdan;
2 - dünya sevgisindən;
Qürurlu cahil öz cavanlığına və səhhətinə güvənir. Cavan və sağlan çağlarında ölümün uzaq olduğunu düşünür. Lakin neçə-neçə cavan və uşağın gözlənilməyən xəstəlik və ya ani ölümlə dünyalarını dəyişdiyini düşünmür.
Dünya sevgisi və fani ləzzətlər arzusu - bu iki xəstəliyə mübtəla olan hər bir kəsin bundan ayrılması çox çətin olur. Bunun üçün də o, ölüm haqda düşünməyi rədd edir. əgər zehninə ölüm fikri gələrsə, həmin fikri ani olaraq başqa bir fikirlə dəyişməyə çalışır.
Həmçinin, axirət haqda düşünən zaman Şeytan və nəsfül-əmmarə ona qürur vəd edir, sanki o həyatının əvvəlini yaşayır. Nəfsül-əmmarə və Şeytan ona - yaşamaq, arzularını gerçəkləşdirmək, dünyəvi ehtiyaclarını təmin etmək haqda düşünməyə hələ vaxtın var, əgər bunlar kifayət qədər olsa, o zaman tövbə et və axirətinə hazırlaş - deyər.
Bir az yaşa dolduqda Şeytan və nəsül-əmmarə ona deyər: Ahıl yaşına çatanadək nə istəsən et. Ahıl yaşına çatdıqda isə - bu əkin sahəsini abadlaşdırım, övladlarımı evləndirim və ya oğluma ev tikim, bundan sonra bir kənara çəkilib ibadətlə məşğul olaram - deyər.
Hər dəfə bir lahiyədən qurtardıqdan sonra yeni bir layihə başlar və nəfsini bu günə və sabaha hazırlayar. Gözlənilməz nida gəldikdə isə nə möhlət, nə də ki, fürsət olacaqdır. Dünən onu qürurla tövbədən çəkindirən sabah onunla birlikdə olacaq. tükənməz arzulardan və dünya işlərindən qurtarmaq olmur. Bundan yalnız bir dəfəlik qurtarmaq mümkündür.
Deməli, qırx yaşına çatmış insan artıq bilməlidir ki, dünya haqda fikirləşməsi qəflət və Şeytanın hiyləsidir, eyş və ləzzət günləri artıq arxada qalıb, səy edib hazırlaşmaq vaxtı yetişib və hər gün bədən üzvlərinin biri zəifləyir. Bundan qəflətdə qalmaq bədbəxtçilikdən başqa bir şey deyildir. Çünki, qırx yaşına çatmış insanlar sanki biçin vaxtı yetişən əkinə bənzər.("Səfinətul-bihar" c. 2, Ömür fəsli)
Tükənməz arzuların əlacı ölümü xatırlamaqdır. Çünki ölümü xatırlamaq insanı dünyaya bağlılıqdan uzaqlaşdırır və qəlbi doydurur.
Rəsulullahdan (s) nəql olunan rəvayətdə buyrulur:
"Ləzzətin dağılacağını hər an xatırlayın. Dedilər: ya Rəsulullah (s), ləzzəti dağıdan nədir? Rəsulullah (s) buyurur: Ölüm. Dövlətli insan bunu xatırladıqda dünya ona dar gələr. Lakin kasıb insan bunu xatırladıqda dünya ona gen gələr" ("Camius-səadət" c. 3, səh. 38)
İmam Sadiqdən (ə) nəql olunan rəvayətdə buyrulur:
"Ölüm mələyi buyurub: Şərqdə və qərbdə elə bir sevimli və ya kədərli ailə yoxdur ki, mən onları gündə beş dəfə alqışlamayım".
Nəql edilən digər bir rəvayətdə ölüm mələyi buyurub:
"Ehtiyatlı olun, ehtiyatlı olun! Suda və quruda elə bir sevimli və kədərli ailə yoxdur ki, onları gün ərzində beş namaz vaxtı alqışlamayım və mən onları özlərindən yaxşı tanıyıram". ("Usulul-kafi" c. 3, səh. 41)
Ey əziz qardaş, qəbiristanlığa ayaqlayın get, dostlarının torpaqlarının üzərindən keç, onların qəbir lövhələri haqda fikirləş. Ayağının altından iki dirsək aşağıda nələr baş verdiyini düşün. Sən də bir müddət sonra orada olacaqsan. Ömrün bitəcək. Ölüm əlamətləri səni hər tərəfdən bürüyəcək. Hətta həkimlər belə, səni müalicə etməkdən çəkinəcək. Bədən üzvlərinin hərəkəti dayanacaq. Alnından ölüm təri axacaq. Rəbbinin əmri ilə ölüm mələyi nazil olacaq. İstəsən və istəməsən ölüm sənin zəif bədəninə hakim olacaq. Ruhun bədənindən ayrılacaq. Dostların və əhli-əyalın sənin üçün ağlayacaq və matəmində ah-nalə çəkəəcəklər. Sonra tabutun yerdən qaldırılacaq və səni qəbrinin həbsxanasına aparacaqlar. Onlar səni qəbr evinin vəhşətində və dəhşətində tək buraxıb geri dönəcəklər. O zaman, həyatına, sağlamlığına və cavanlıq vaxtlarına təəssülənəcəksən. Həmin günlərin necə mənasız keçirdiyini və burada azuqəsiz olduğunu anlayacaqsan! Axirət dünyasına necə də azuqəsiz getdin?! Peşmançılığın isə faydası olmayacaq. Əməllər bitdi. Artıq hesab və biçin vaxtıdır.
Rəsulullahdan (s) nəql edilənrəvayətdə buyrulur:
"Əməllərin çəkisini artırın. Sonsuz arzulara dalmayın. Hər gün Qiyamət gününün fikri ilə yaşayın. Əgər qəlbini sonsuz arzulardan təmizləsən əməllərini yeniləyə bilərsən" ("Biharul-Ənvar" c. 73, səh. 112)
Həmçinin, Rəsulullah (s) digər bir rəvayətdə ibn Məsuda buyurur:
" Arzularını azalt, çoxaldıqda isə de: "Mən xəyal etmirəm". Əgər xəyal edirsənsə, de: "Mən bunu etməyəcəyəm". Dünyadan ayrılmağa çalış və Allaha qovuşmağı istə" ("Biharul-ənvar" c. 77, səh. 101)
Əmirəl-möminin (ə) buyurub:
"İnsanın arzuları çoxaldıqca, əməlləri pisləşir". ("Əxlaq" Seyid Abdullah Şübbər, səh. 327)
"Tükənməz arzuları axirəti unutdurar".
"Kim sevdiklərini tərk edəcəyini, torpaqda yaşayacağını, hesab-kitabla üzləşəcəyini, tərk etdikləri ilə kifayətlənəcəyini və gələcək əməllərə ehtiyac duyacağını yəqin bilsə, o zaman, arzularını azaldar və əməllərini artırar". ("Biharul-ənvar" c. 70, səh. 88, c. 72, səh. 166, c. 73, səh. 167, "Ğurarul-hikəm" səh. 311)
Kitabın adı: Əxlaq elmində 50 dərs
Müəllif: Şeyx Abbas Qummi
Admin: 3
Redaktor: 4
Sayt nəzarətçisi: 7
VİP: 1
İstifadəçi: 6704
Bu gün: 0
