Namaz qılanın libası ilə bağlı şərtlər

Məsələ 735: Namaz qılan şəxsin libası ilə bağlı altı şərt var: Pak olsun; vacib ehtiyata əsasən, qəsbi olmasın; ölü heyvanın hissələrindən olmasın; əti haram heyvanın hissələrindən olmasın; (beşinci və altıncı şərt) namaz qılan şəxs kişidirsə, onun libası xalis ipək və ya qızılla toxunmuş olmasın. Bu Məsələlər qarşıda şərh olunacaq.

Birinci şərt:

Paklıq

Məsələ 736: Bir şəxs bilərəkdən murdar libas və ya murdar bədənlə namaz qılarsa, namazı batildir. Hətta məsələni bilmədiyindən belə etsə də hökm gücündə qalır.

Məsələ 737: Əgər bir şəxs bədəninin və ya libasının murdar olduğunu  bilməsə və namazdan sonra bunu anlasa, namazı düzgündür. Amma öncədən bilib sonra yaddan çıxarmışsa və bu halda namaz qılmışsa, namazını təzələməlidir. Bu məsələnin namazın ortasında və ya namazdan sonra xatırlanması şərt deyil. Namazın vaxtı keçərsə onun qəzası yerinə yetirilir.

Məsələ 738: Namaza məşğul insanın namaz gedişində bədəninin və libasının murdarlanması, eləcə də, libasının və bədəninin murdar olduğunu anlaması mümkündür. Əgər belə bir məqamda libas və bədəni həmin vaxt murdarlandığını və ya öncədən murdar olduğunu bilməsə, su olduqda və libası, bədəni suya çəkmək və ya libası dəyişmək namazın formasını pozmadıqda, libasını və bədənini suya çəkməli, ya da libasını dəyişməlidir. Sonra namaz davam etdirilir. Namazı davam etdirmək mümkün olmadıqda, namaz saxlanılır, pak libas və bədənlə namaz qılınır. Namazın vaxtı dar olmadıqda bu göstərişə əməl edilir. Vaxt dar olduqda həmin vəziyyətdə namaz qılınır və namaz düzgündür.

Məsələ 739: Bir şəxs namazdan sonra libasının və ya bədəninin murdar olduğunu başa düşsə, namazı düzgündür. Bu halın vaxtında və ya vaxt keçəndən sonra yaranmasının fərqi yoxdur.

Məsələ 740: İnsan murdar libas və ya bədəni suya çəkib onların paklığına əmin olduqdan sonra namaz qılarsa və namazdan sonra hələ də murdarlıq qaldığını başa düşərsə, namazı düzgündür. Sonrakı namazlar üçün paklanmaq lazımdır.

Məsələ 741: İnsan bədənində qan görüb əmin olsa ki, bir dirhəm ölçüsündən azdır və ya namaza mane olmayan yara və çiban qanıdır, namazını qıldıqdan sonra həmin qanın bir dirhəm ölçüsündən çox olduğunu və ya qanın yara və çiban qanı olmadığını anlasa namazı düzgündür.

Məsələ 742: Əgər bir şeyin murdar olduğunu unutsa, bədəni və ya libası həmin şeyin rütubətinə toxunsa, namaz qıldıqdan sonra bunu xatırladıqda namazı düzgündür. Amma bədəni murdarlığını unutduğu bir şeyə rütubətlə toxunsa və özünü suya çəkmədən qüsl versə, qüslü və namazı batildir.

Məsələ 743: Yalnız bir libası olan şəxsin bədəni və libası murdarlanarsa və yalnız birini suya çəkmək üçün su olarsa, vacib ehtiyat budur ki, bədənini suya çəksin və namazını həmin murdar libasla qılsın. Amma libasın murdarlığı daha çox olsa (Məsələn, sidiklə murdarlansa. Cidiklə murdarlanan libas az su ilə iki dəfə suya çəkilir. Amma bədən qanla murdarlandıqda, onu bir dəfə yumaq bəsdir), vacib ehtiyat budur ki, libasını yusun və murdar bədənlə namaz qılsın.

Məsələ 744: Əgər bir şəxsin murdar libasdan başqa bir libası yoxsa və namazın vaxtı qurtaranadək pak libas tapacağına gümanı gəlmirsə, həmin libasla namaz qıla bilər.

Məsələ 745: Bir şəxsin iki libasından biri murdardırsa və onların hansı birinin murdar olduğunu bilmirsə, onlardan heç biri ilə namaz qıla bilməz. Hər ikisini suya çəkməlidir. Bunu edə bilməsə, namazlarını ayrı-ayrılıqda hər iki libasla qılmalıdır.

İkinci şərt:

Libasın qəsbi olması

Məsələ 746: Namaz qılan şəxsin libası vacib ehtiyata əsasən, mübah, halal olmalıdır. İnsan bilərəkdən qəsbi libasla namaz qılsa, (hətta libasda bir sap və ya bir düymə qəsbidirsə) namazını təzələməlidir. Amma libasın qəsbiliyini bilmədən qıldığı namazlar düzgündür. Əgər libasın qəsbi olduğunu bilib sonradan yaddan çıxararsa, (əgər libası qəsb edən özü deyilsə. Yə’ni qəsb edib, sonra onu yaddan çıxarmamışsa) həmin libasla qıldığı namazları vacib ehtiyata əsasən, təzələməlidir.

Məsələ 747: Əgər insan namaz gedişində anlasa ki, libası qəsbidir, əynində ayıb yerini örtəcək bir şey varsa, qəsbi libası çıxarıb namazını davam etdirməlidir. Əgər əynində ayıb yerini örtəcək bir şey yoxsa, qəsbi libasla namazını başa çatdırmalıdır.

Məsələ 748: Əgər bir şəxs həyatını qorumaq məqsədi ilə qəsbi libasla namaz qılsa, namazı düzgündür. Eləcə də, libası oğrudan və bu kimi şeylərdən qorumaq üçün onu geyərsə namazı düzgündür.

Məsələ 749: Əgər xümsü və ya zəkatı verilməmiş pulla libas alıb həmin libasla namaz qılarsa bu namaza irad var. Əgər nisyə libas alıb müamilə zamanı bu fikirdə olarsa ki, borcunu xüms və zəkatı verilməmiş pulla ödəsin və ya ümumiyyətlə ödəməsin, namazına irad var.

Üçüncü şərt:

Ölmüş heyvan hissələrindən hazırlanmış libas

Məsələ 750: Namaz qılan şəxsin libası atıcı qanı olan heyvanların ölüsünün hissələrindən olmamalıdır. Vacib ehtiyat budur ki, balıq və ilan kimi atıcı qanı olmayan heyvanların da hissələrindən olmasın.

Məsələ 751: Namaz qılanın üstündə ölü heyvan hissələri olmamalıdır. Bu hökm libasdan əlavə əşyalara da aiddir. Amma tük, yun kimi ruhsuz hissələrin eybi yoxdur. Məsələn, əti halal heyvan ölüsünün yunundan və tükündən hazırlanmış libasla namaz qılmaq olar.

Məsələ 752: Müsəlman bazarından alınmış dəri paltarla namaz qılmaq olar. Hətta həmin heyvanın şər’i qaydada zibh edilib-edilməməsinə şübhə olsa da, bunun eybi yoxdur. Amma dərinin qeyri-İslami məmləkətdən gətirildiyinə yəqinlik olsa, həmin dəri üstündə olan halda namaz qılmaq olmaz. Əgər satıcı lazımınca araşdırma aparmayan biganə bir şəxsdirsə, ondan alınmış dəri mə’mulatla da namaz qılmaq düzgün deyil. Amma bir şəxs öz üzərindəki dərinin İslami, ya qeyri-İslami məmləkətdən gətirildiyini bilməsə, həmin dəri ilə namaz qılmaq olar.

Dördüncü şərt:

Əti haram olan heyvanın hissəsi

Məsələ 753: Namaz qılanın libası əti haram heyvanın hissələrindən olmamalıdır. Namaz qılanın üstündə belə bir heyvanın tükü də olsa, iradı var.

Məsələ 754: Əgər namaz qılanın libasında əti haram olan heyvanın ağzının və burnunun suyu kimi bir rütubət olsa, bu rütubətin əsli aradan getməmiş onunla namaz qılmağa irad var. Amma həmin rütubət qurusa və onun əsli aradan getsə, qılınmış namaz düzgündür.

Məsələ 755: Namaz qılanın libasında başqa bir şəxsin tükü, təri və ya ağzının suyu olarsa bu halda namaz qıla bilər.

Məsələ 756: Namaz qılanın üstündə mirvari və ya mum olarsa bu vəziyyətdə namaz qılmaq olar. Amma əti haram olan heyvandan götürülmüş sədəf düymə ilə namaz qılmağın eybi var.

Məsələ 757: Əgər insan şəkk etsə ki, əynindəki libas əti halal, yoxsa haram olan heyvanın tükündən və yunundandır, qıldığı namaz düzgündür. Bu libasın ölkə daxilində və ya xaricində hazırlanmasının fərqi yoxdur.

Məsələ 758: Plastik maddələrdən hazırlanmış sü’ni dərilərlə namaz qılmaq olar. Bir şəxs öz üzərindəki dərinin sü’ni və ya təbii olduğuna şübhə edərsə, həmin dərinin əti haram, ya ölü heyvan dərisi olduğunu bilməzsə, bunun da eybi yoxdur.

Məsələ 759: Vacib ehtiyata əsasən, sar və səncab (dələ) dərisindən namazda çəkinmək lazımdır.

Beşinci şərt:

Qızıl sap parçalar

Məsələ 760: Kişilərin qızıl saplı libasla qıldığı namaz batildir. Amma qadınlar israf sayılmasa, belə bir libasla namaz qıla bilər. Namazdan başqa vaxtlarda da kişilərin bu qəbil libas geyinməsi haram sayılır.

Məsələ 761: Kişilərin qızıl üzük taxması, qızıl saat vurması, üzərində qızıl zinət gəzdirməsi haramdır. Bu zinətlərlə qılınan namaz batildir. Vacib ehtiyata əsasən, qızıldan hazırlanmış eynəkdən də çəkinmək lazımdır. Amma bütün bunlar istər namazda, istər namazdan başqa vaxtlarda qadınlara halaldır.

Məsələ 762: Kişilərdə qabaq dişin zinət məqsədi ilə qızıldan olması həm namazda, həm də namazdan başqa hallarda eyiblidir. Bu işi yalnız çarəsizlikdən görmək olar.

Altıncı şərt:

Libas xalis ipəkdən olmamalıdır

Məsələ 763: Kişilərin xalis ipəkdən libas geyinməsi haramdır. Hətta xalis ipəkdən hazırlanmış araxçın və başqa şeylər də namazı batil edir. Libasın astarı da xalis ipəkdən olmamalıdır. Amma qadınlar üçün bütün bunlar həm namazda, həm də namazdan başqa vaxtlarda halaldır.

Məsələ 764: Bir libasın xalis ipəkdən və ya başqa bir şeydən olması mə’lum deyilsə, onu geymək olar və bu libasla qılınan namaz dügzündür.

Məsələ 765: Kişinin cibində ipək və bu kimi başqa bir dəsmal olsa haram deyil və bu halda namaz batil olmur.

Məsələ 766: Əgər libas ipəklə başqa bir şeyin qatqısından hazırlanarsa bunun eybi yoxdur. Amma həmin qatqıda ikinci şeyin miqdarı hesaba alınmayacaq qədər az olarsa, bu libas icazə verilmir.

Məsələ 767: Çıxılmaz vəziyyətə düşdükdə ipək və qızıldan hazırlanmış, qəsbi, ölü heyvan hissələrindən düzəldilmiş libaslardan istifadə etmək olar. Çıxılmaz vəziyyətdə həmin libaslarla namaz da qılmaq mümkündür.

Məsələ 768: Əgər insanın murdarlanmış, ipək, qızıl saplı libasdan başqa bir libası yoxsa həmin libasla namazını qılmalıdır. Amma  libası qəsbi olduqda və çılpaq namaz qılmağa şərait yarandıqda çılpağın hökmünə əməl etməlidir.

Məsələ 769: Əgər insanın ixtiyarında namaz üçün münasib libas olmazsa, onu almalı və ya kirayəyə görürməlidir. Bir şəxs belə bir libası bağışlasa və ya icarəyə versə, minnət və narahatçılıq olmasa qəbul etmək lazımdır.

Məsələ 770: Vacib ehtiyata əsasən, insan şan-şöhrət göstəricisi olan libaslardan çəkinməlidir. Şöhrət libası dedikdə elə bir libas nəzərdə tutulur ki, bu libası geyməkdə riyakarlıq olsun. Məsələn, bir şəxs özünü zahid və tərki-dünya göstərmək üçün ucuz və solğun rəngli libaslar geyərsə,  buna irad var. Amma əgər həqiqətən onun məqsədi sadə geyinməkdirsə bunun eybi yoxdur. Əksinə, riyakarlıq yox, sadəlik məqsədi ilə belə geyinmək bəyənilmiş işdir. Şöhrət libası ilə qılınan namaz batil deyil.

Məsələ 771: İnsanın ona hörmətsizlik gətirəcək və fəsad yaradacaq libaslar geyinməsinə irad var.

Məsələ 772: Ehtiyata əsasən, kişi qadına məxsus və qadın kişiyə məxsus libas geyməməlidir. Amma belə bir libasla namaz qılmaq olar.

Məsələ 773: Uzanmış vəziyyətdə namaz qılmalı olan şəxs çılpaq olsa, vacib ehtiyata əsasən, istifadə etdiyi döşək və döşək üzü murdar, xalis ipək və bu kimi şeylər olmamalıdır. Çıxılmaz vəziyyətdə isə bunun eybi yoxdur.