İslam tarixinin başlanğıcısının təyin olunması

Hər bir millətin özü üçün bir tarix vardır və bütün hadisələri onunla hesablayırlar. Məsih (ə)-ın ümməti üçün tarixin başlanğıcı o həzrətin milad günüdür, islamdan əvvəlki ərəblər üçün isə "Amül-fil" (fil ili) tarixin başlanğıcı hesab olunurdu. Bəzi millətlərin ümumi bir tarix başlanğıcı vardır, bəziləri isə hadisələri müəyyən bir əlamətdar hadisə ilə əlaqələndirirlər. Məsələn, "qəhətlik ili", "müharibə ili", "vəba ili" və s. Ömərin xilafətinin üçüncü ilinə qədər müsəlmanların məktublarda, müqavilələrdə, dövlət idarələrində istifadə etmələri üçün ümumi bir tarixləri yox idi. Hərbçilərə yazılan çoxlu məktublarda yalnız onun yazıldığı ayın adı qeyd olunurdu, hansı ildə yazıldığı isə qeyd olunmurdu. Bu isə islam dövlətində bir nöqsan olmaqla yanaşı, həm də məktubu alanlar üçün çətinliklər törədirdi. Çünki çox vaxt bir-biri ilə zidd olan iki məktub sərkərdənin, yaxud hakimin əlinə çatırdı və o, yolun uzaq və tarixin qeyd olunmamasına görə hansının əvvəlcə yazıldığını bilmirdi. Xəlifə islam tarixinin başlanğıcını təyin etmək üçün səhabələri bir yerə yığdı. Onların hər biri bir fikir söylədilər. Bəziləri Peyğəmbəri-Əkrəm (s)-in miladının, bəziləri isə məbəs gününün tarixin başlanğıcı kimi seçilməsini təklif etdilər. Bu vaxt Əli (ə) buyurdu ki, Peyğəmbər (s)-in şirk ölkəsini tərk edib islam ölkəsinə qədəm qoyduğu gün tarixin başlanğıcı olsun. Ömər rəylərin içində Əli (ə)-ın fikrini bəyəndi və Peyğəmbər (s)-in hicrətini tarixin başlanğıcı seçdi. O gündən etibarən bütün məktublarda, sənədlərdə və dövlət idarələrində tarix hicri ili ilə yazıldı.
Peyğəmbər (s)-in miladının, yaxud məbəsinin böyük və tarixi bir hadisə olmasına baxmayaraq, bu iki gündə islamda əsaslı irəliləyiş və dönüş nöqtəsi yox idi. Belə ki, Peyğəmbər (s)-in təvəllüd günü hələ islamdan xəbər yox idi, besət günü isə islam dövləti mövcud deyildi. Amma hicrət günü müsəlmanların iqtidara çatıb küfrə qələbə çaldığı və islam hökumətinin bünövrəsinin qoyulduğu gün idi. Məhz belə bir gündə Peyğəmbər (s) şirk vilayətini tərk etmiş, müsəlmanlar üçün islam vətəni yaratmışdı.

Kitabın adı: Vilayət günəşi (birinci cild)

Müəllif: Ayətullah Cəfər Sübhani