Bu növ şəfaəti izah etmək üçün bundan əvvəlki fəsildə «axirət əzabı» adı ilə bəhs etdiyimiz bölmədəki bir mətləbi xatırlatmaq istəyirəm. Biz həmin söhbətimizdə dedik ki, insanın dünyadakı əməl və rəftarları, o biri dünyada cilvələnərək zühur edir və həmin əməllərin əsl həqiqəti orada canlanır. İndi həmin mətləbə bunu da artırmaq istəyirəm ki, axirətdə təkcə əməllər deyil, «rabitələr» də canlanır. Bu dünyada, insanlar arasında olan mənəvi əlaqələr, o biri dünyada özünün həqiqi və mələkuti formasını alır. Bir nəfər başqa birinin yola gəlməsinə səbəb olanda, onlar arasında olan rəhbərlik və tabeçilik əlaqəsi, qiyamətdə həqiqi və gerçək şəklinə düşür və yola gətirən başçı, yola gələn isə ardıcıl kimi zahir olurlar. Kimsəni yoldan çıxarmaq və azdırmaq barəsində də məsələ eynilə belədir.
Qurani-kərim İsra surəsinin 71-ci ayəsində belə buyurur:
«Bir gün (qiyamət günü) bütün insanları öz imamları (ardınca getdikləri rəhbərləri, yaxud peyğəmbərləri və ya əməl dəftərləri) ilə birlikdə (hüzurumuza) çağıracağıq...»
Hamı öz başçısı, yəni əməldə ilham aldığı şəxs ilə məhşərə gələcək.
Axirətdə Fironun öz qövmü üçün rəhbər şəklində zahir olması barədə belə buyurulur:
«Firon qiyamət günü camaatının qabağında gedib onları atəşə (Cəhənnəmə) aparacaq....» (Hud-98.)
Bu dünyada azğınlar üçün başçı və örnək olmuş Firon o biri dünyada da onların başçı və rəhbəri kimi zahir olacaqdır. Firon həm dünyada və həm də axirətdə öz qövmünün şəfaətçi və vasitəsi olacaqdır. O, dünyada günah və azğınlıq, axirətdə isə cəhənnəmə çatdırmaq vasitəsi olacaqdır. Onun axirətdə öz qövmü üçün şəfaətçi və vasitə olması, dünyada qövmünü azdırmaq vasitəsi olmasının təzahürüdür.
Quranın təbirləri arasında maraqlı nöqtələrdən biri də budur ki, bu ilahi kitab Fironun öz qövmünü cəhənnəmə salacağını bildirir. Quran bu ifadəsi ilə Fironun, öz qövmünün azğınlığındakı təsirini xatırladaraq buyurur ki, Firon onları dünyada azğınlığa saldığı kimi, axirətdə də cəhənnəmə salacaqdır. Ümumiyyətlə, Fironun onları axirət dünyasında cəhənnəmə salması, onun öz qövmünü bu dünyada azğınlıq yoluna salmasının təzahür və cilvəsidir.
Əlbəttə, aydındır ki, bu dünyada haqq və batil rəhbərlər müxtəlif qisimlərə bölündüyü kimi, o dünyada da həmin qisimlər olacaqdır. Məsələn, Peyğəmbərin (s) hidayət nurundan istifadə edən və onun mübarək şəriətindən bəhrələnən şəxslərin hamısı qiyamətdə də onun arxasınca gedəcəklər. O həzrət orada əməli-saleh insanların bayraqdarı olacaqdır.
Şəfaətin bu mənasında Peyğəmbər (s), Əmirəl-möminin (ə), həzrət Fatmeyi-Zəhra (s.ə.), imam Həsən, imam Hüseyn (ə) və digər imamlar öz şagird və davamçılarının şəfaətçisi olacaqlar. Burada məqam və dərəcələr arasındakı silsiləvi ardıcıllıqlar öz yerindədir, məsum və pak imamların şəfaətçi olmaları da həzrət Peyğəmbər tərəfindəndir.
Bu hesabla, hətta alimlər dərs verdikləri və hidayət etdikləri şəxslərə şəfaət edəcəklər. Burada bir-birinə bağlı olan bir silsilə yaranır və kiçik qruplar böyüklərlə birləşir və nəhayət onların hamısının başında həzrət Peyğəmbər (s) durur.
Hədislərdə imam Hüseynin (ə) çoxlu insanlara şəfaət edəcəyi barədə danışılmasının səbəbi, o həzrətin məktəbinin bu dünyada dinin dirçəldilməsi və ayrıları ilə müqayisədə daha çox insanların hidayətinə səbəb olmasındadır.
Bundan əvvəl dediyimiz kimi, imam Hüseynin (ə) şəfaəti Allahdan Onun razı olmadığı bir şeyi istəməsi formasında deyildir. O həzrətin şəfaəti iki cür olacaq. Onun şəfaətlərindən biri bu dünyada yaratdığı və axirət dünyasında zahir olacaq hidayətlər, digəri isə bir qədər sonra bəyan edəcəyimiz formada olacaq.
İmam Hüseyn (ə) öz məktəbində hidayət yoluna gələnlərin şəfaətçisidir. Bəli, o həzrət onun məktəbini azğınlıq vasitəsi edənlərin şəfaətçisi deyil.
Bu nöqtəni də yaddan çıxarmaq olmaz ki, Quran vasitəsi ilə bir qrup doğru yola gəldiyi, digər bir qrup isə yolunu azdığı kimi, imam Hüseynin (ə) məktəbi vasitəsi ilə də bir dəstə insan hidayətə gələcək, digər bir dəstə isə yolunu azacaqdır. Bu məsələ insanların özündən asılıdır.
Allah-taala Qurandakı məsəllər barəsində belə buyurur:
«Əlbəttə, Allah (Quranda) ağcaqanadı və ya ondan daha böyüyünü misal gətirməkdən çəkinməz. İman gətirənlər bunun Rəbbi tərəfindən bir həqiqət olduğunu bilirlər, kafirlər isə: Allah bu məsəllə nə demək istəyir?-deyirlər. Allah bu məsəllə bir çoxlarını düz yoldan azdırır, bir çoxların isə doğru yola aparır».(Bəqərə-26.)
Mövləvi bu məsəl barəsində çox gözəl bir təmsil deyib:
Məzmunu belədir: Allahdan bu nöqtəni istə ki, sürüşüb lap aşağı enməyəsən; bir çoxları Quran vasitəsi ilə yollarını azdılar, bu ip vasitəsi ilə bir çoxları quyuya düşdülər; ey inadkar, ipin heç bir günahı yoxdur, çünki sən özün yuxarı qalxmaq istəmirdin.
«Rəsən» – risman, yəni ip mənasındadır. İplə həm quyudan çıxmaq və həm də quyuya düşmək olar, bu bizim onlardan hansını seçməyimizdən asılıdır.
Quran və Hüseyn məktəbi bəşəriyyəti bədbəxtçilik quyularından xoşbəxtlik qülləsinə aparmaq qüdrətinə malik iplərdir. Onların biri Allah, digəri isə insan tərəfindən olan ipdir. İndi kiminsə bu iki ilahi ipdən pis istifadə etməsinin günahı həmin iplərdə deyil, həmin şəxsin özündədir və bunun mənası odur ki, onun özü yuxarı qalxmaq sövdasında deyil. Əlbəttə bu cür adamlar Quran və Hüseyn məktəbi vasitəsi ilə cəhənnəm quyusunun dibinə aparılırlar və bu həqiqət, o biri dünyada aşkar olacaq, onlar Quran və imamların göstərişi ilə cəhənnəmə atılacaqlar. Budur «cənnət və cəhənnəmi bölən» olmağın mənası! Peyğəmbərdən (s) nəql edilmiş bir hədisdə belə deyilir:
«Quran şəfaəti qəbul edilən şəfaətçi və xəbəri təsdiqlənmiş xəbər verəndir.»
Bu doğrudan da çox maraqlı bir ifadədir. Buuyrur ki, Quran həm möminləri xoşbəxtlik cənnətinə aparan şəfaətçi və həm də kafir və günahkarları cəhənnəmə aparan amildir. Quran bir qrupu gözəl cənnətə, digər bir qrupu isə qorxulu cəhənnəmə aparan vasitədir.
Bu növ şəfaəti rəhbərlik şəfaəti adlandırmaq yaxşı olar. Onu «əməl şəfaəti»də adlandırmaq mümkündür. Çünki, burada insanın xoşbəxtlik və bədbəxtliyinə səbəb olan əsas amil onun yaxşı və ya pis əməlidir.
Şəfaət barəsində tutulan iradların heç birinin bu növ şəfaətə aid olmaması məlum bir məsələdir. Xüsusilə bu mənada olan şəfaət, ilahi ədalətlə nəinki ziddiyyətdə deyil, hətta onu təsdiq də edir.
Kitabın adı: İlahi ədalət
Müəllif: Ustad Mürtəza Mütəhhəri
Admin: 3
Redaktor: 4
Sayt nəzarətçisi: 7
VİP: 1
İstifadəçi: 6734
Bu gün: 2
