Qəlbən Allaha iman gətirmək

İmanın üçüncü və ən əsas mərhələsi qəlbdə qərar tutan və insanın qəlbinə nüfuz edən imandan ibarətdir. Belə bir iman insanı bütün hallarda idarə və islah etmək imkanına malikdir. Yuxarıda qeyd etdiymiz iki imanın nöqsan və çatışmazlığı olduğu üçün insanı nəfsani qüvvələrin tüğyan etdiyi zaman günahdan qoruyub saxlaya bilmir Lakin qəlbdə olan imanın heç bir nöqsan və çatışmazlığı olmadığından insanı bütün hallarda idarə, islah və hidayət edə bilir.
Burada bir incəliyi qeyd etməyi lazım bilirəm. Qəlbi imanla əqli imanın heç bir münafatı yoxdur. Yəni belə deyil ki, insanda qəlbi iman olanda əqli iman olmasın və yaxud əqli iman olduqda qəlbi iman olmasın. Bu fikir səhv bir fikirdir. Çünki bəzi vaxtlar ağıl bir şeyə inanır, lakin insan ona şəkk edir. Amma qəlbən bir şeyə iman və inam olarsa, elə bil ki, onu görür. Və təbii məsələdir ki, insan bir şeyi görərsə heç vaxt ona şəkk-şübhə etməz. Buna görə də Allaha qəlbən iman gətirib Ona inanmaq insanı hər cür şübhələrdən və vəsvəsələrdən uzaqlaşdırır. Əgər insanda qəlbən iman yaranarsa, Cənnəti və Cəhənnəmi qəlbində hiss edib başa düşüb görərsə, belə bir iman insanı bütün hallarda nəfsani qüvvələrin coşub daşdığı zaman günahlardan qoruyub saxlayar və insanı idarə və islah edərək kamillik mərhələlərinə gətirib çıxarar. Lakin insanın qəlbində Allaha inam və iman olmasa, heç bir islahedici amil onu gizli günahlardan qoruyub saxlaya bilməz. Hətta polis və mühafizə qüvvələri belə insanı gizli günahlardan qoruyub saxlaya bilməz. Polis mümkündür ki, aşkarda günah edən şəxsi tutub cəzalandırsın. Lakin gizli günah edən şəxsi imandan başqa heç bir şey idarə və islah edə bilməz və nəfsani qüvvələrin qarşısını ala bilməz. Bir sözlə desək, insanı bütün günah və xətalardan qoruyub saxlayan qəlbi imandır.
Bu imanın əlaməti də odur ki, insan həmişə Allahı ona nəzarət edən bilməlidir. Və bilməlidir ki, Allah-təala onun həm gizli, həm də aşkarda etdiyi əməlləri görür.
Buna işarə olaraq Allah-təala Ələq surəsində buyurur:
أَلَمْ يَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ يَرَى
“Məgər (insan) bilmir ki, Allah (onun bütün əməllərini) görür?! ”1
Əgər bir insan Allahın onun bütün əməllərini gördüyünü düşünsə, heç vaxt günah etməz. Günah edən və günaha düşən şəxslər, Allahın öz başları üzərində nəzarətçi olduğunu hiss etmədiyi və Allaha qəlbən imanları olmadığından o günahları edirlər.
Alimlərdən birinin barəsində belə yazırlar: Nəcəf şəhərində çox uzun müddət dini təhsil aldıqdan sonra vətəninə qayıtmaq istədikdə öz ustadının hüzuruna gedib onunla vidalaşır və ustadından ona sonuncu dəfə moizə və nəsihət etməsini xahiş edir.
Ustadı ona Ələq surəsinin yuxarıda qeyd etdiyimiz ayəsini oxuduqdan sonra belə buyurur: “Heç vaxt bu ayəni yadından çıxarma və harada olursan ol, lakin Allahın öz başın üzərində sənə nəzarətçi olduğunu unutma.”
Burada həzrət Peyğəmbər(s)-dən gözəl bir hədisi xatırlamaq yerinə düşərdi.
قَالَ رَسُولَ اللهِ(ص): أُعْبُدُاللهَ كَأَنَّكَ تَرَاهُ فَإِنْ لَمْ تَراهُ فَإِنَّهُ يَراكَ
Həzrət Peyğəmbər(s) buyurur: “Allaha elə ibadət et ki, elə bil Onu görürsən. Əgər sən Onu görməsən də (bil ki,) O, səni görür.” 2
Həzrət Yusif(ə)-ın əhvalatına nəzər saldıqda, görürük ki, onu Züleyxa ilə günah etməkdən qoruyan onun Allaha qəlbən iman bəsləməsi idi.
İmam Baqir(ə) Yusif(ə)-la Züleyxanın əhvalatı barədə belə buyurur: “Züleyxa öz bütünün üstünə bir parça saldı. Yusif ona dedi: “Nə edirsən?” Züleyxa dedi: “Bütdən həya etdiyimə görə, bizi görməsin deyə üstünə parça saldım.” Yusif dedi: “Sən görməyi və eşitməyi bacarmayan bir bütdən həya etdiyin bir halda, mən öz Allahımdan həya etməyimmi?”
Həzrət Yusifi orada günahdan qoruyan əqli imanı yox, qəlbində Allaha olan imanı saxladı.
Həzrət Yusif gördü ki, Züleyxa onu öz hiyləsinin toruna salmaq istəyir, əllərini göyə qaldırıb bir dua etdi. Allah-təala onun etdiyi duanı Quranda buyurmuşdur:
قَالَ رَبِّ السِّجْنُ أَحَبُّ إِلَيَّ مِمَّا يَدْعُونَنِي إِلَيْهِ
(Yusif) dedi: “Ey mənim Rəbbim! Mənim üçün zindan bunların məni sövq etdikləri işi görməkdən xoşdur.”1
Burada imanın ən gözəl nümunəsini qeyd edirəm. Tarix boyu belə bir iman heç kəsdə görsənməmişdir. Bu iman Əhzab müharibəsində İmam Əli(ə)-da görünmüşdür. Əhzab müharibəsi İslamın ən ağır və çətin müharibələrindən biri idi. Mədinə şəhərində üç min nəfər müsəlman var idi. Lakin müşriklərin hamısı və müxalif qüvvələr bir yerə yığışıb əlbir oldular. Onların sayı isə on min nəfər idi. Onlara Əbu Sufyan başçılıq edirdi. Qərara almışdılar ki, bütün güclərini toplayıb İslamın kökünü kəssinlər. Müşriklər müsəlmanlarla vuruşmaq üçün hazırlaşıb Mədinəyə yola düşdülər. Peyğəmbər(s)-ə xəbər çatdı ki, müşriklər Mədinəyə tərəf hərəkət ediblər. Həzrət Peyğəmbər(s) şəhərin ətrafında xəndək qazmağa göstəriş verdi. Həzrət Peyğəmbər(s) başda olmaqla hamı əl-ələ verib Mədinənin ətrafını eni və dərinliyi 2-3 metr olan bir xəndək qazıdılar və içərisini odunla doldurub yandırdılar. Çünki Peyğəmbər(s) bilirdi ki, müşriklər Mədinəyə girsələr, İslamdan əsər-əlamət qalmayacaq.
Əbu Sufyan da bilirdi ki, bu döyüş müsəlmanlarla ən güclü bir döyüş olacaq. Burada gərək bütün güc-qüvvəsindən istifadə edib İslamı məğlub etsin. Ona görə də özü ilə ərəblərin ən güclü pəhləvanlarını götürmüşdü. O pəhləvanların içində hamıdan güclü, qüvvətli və adlı-sanlı bir pəhləvan var idi. Onun adı Əmr ibn Əbdəvid idi. O çox tanınmış bir pəhləvan idi. Adı gələndə hamının bədəni lərzəyə düşürdü. Əmr ibn Əbdəvid Mədinə şəhərinin ətrafını dolanıb içəri keçmək üçün bir yol tapdı. Dörd-beş pəhləvanla içəri keçib müsəlmanların qarşısında durub döyüşçü istədi.
Həzrət Peyğəmbər(s) üzünü qoşuna tutub buyurdu: “Aranızda bununla vuruşacaq kimsə varmı?” Qoşundan səs çıxmadı. Əli(ə) ayağa qalxıb dedi: “Ya Rəsulallah, izn versəniz, mən onunla vuruşaram.” Həzrət Peyğəmbər(s) buyurdu: “Əli, sən əyləş!” Həzrət Peyğəmbər(s) bir də üzünü qoşuna tutub buyurdu: “Aranızda bununla vuruşacaq kimsə varmı?” Yenə də heç kəsdən səs çıxmadı. Yenə Əli(ə) ayağa qalxıb dedi: “Ya Rəsulallah, izn versəniz, mən onunla vuruşaram.” Peyğəmbər(s) buyurdu: “Əli, sən əyləş!” Həzrət Peyğəmbər üçüncü dəfə üzünü qoşuna tutub buyurdu: “Aranızda bununla vuruşacaq kimsə varmı?” Yenə də heç kəs cavab vermədi. Əli(ə) üçüncü dəfə ayağa qalxıb dedi: “Ya Rəsulallah, izn versəniz, mən onunla vuruşaram.” Həzrət Peyğəmbər(s) öz əmmaməsini başından açıb Əli(ə)-ın başına bağladı və belə dua etdi. “İlahi, Ühüd döyüşündə Həmzəni məndən aldın. Amma bu döyüşdə Əli(ə)-ı məndən alma.”
Bu duadan sonra Əli(ə) atına minib Əmr ibn Əbdəvidlə üz-üzə dayandı. Həzrət Əli(ə) döyüşə gedərkən Peyğəmbər(s) buyurdu: “İmanın hamısı ilə şirkin hamısı üz-üzə dayanıb.”
Həqiqətən də Əmr ibn Əbdəvid şirkin hamısı, Əli(ə) da imanın hamısı idi. Həzrət Peyğəmbər(s)-in bu sözünü bütün kitablarda qeyd etmişlər.
Əli(ə)-ın üzü bağlı olduğundan Əmr ibn Əbdəvid onu tanımadı və ondan soruşdu: “Sən kimsən?” Əli(ə) buyurdu: “Mən Əliyəm.” Əmr ibn Əbdəvid dedi: “Sən Əbi Talibin oğlusan?” Əli(ə) buyurdu: “Bəli.” Əmr dedi: “Mən səninlə vuruşmaq istəmirəm. Çünki sənin atanı tanıyırdım.” Əli(ə) buyurdu: “Amma mən səni öldürmək istəyirəm.” Əmr ibn Əbdəvid Əli(ə)-ın bu sözündən bərk hirslənib qılıncı çəkdi. O, qılıncı qaldıranda Əli(ə)-ın başına dəydi və o Həzrətin başı yaralandı. Amma Əli(ə) fürsət verməyib onu atdan yerə saldı və ayaqlarını kəsdi. Bütün hər yeri toz bürümüşdü. Döyüşənlər tozun içində görünmürdülər. Bütün müsəlmanlar həyacan içində döyüşün nəticəsini gözləyirdilər. Lakin Əli(ə) Əmri yerə yıxdıqdan sonra döyüş uzun çəkdi. Bu anda Peyğəmbər(s)-in yanında olan müsəlmanlar, o cümlədən Ömər ibn Xəttab O Həzrətdən soruşdu: “Ya Rəsulallah, nəyə görə Əli(ə) işi bu qədər yubadır? Nəyə görə onun başını kəsmir?” Həzrət Peyğəmbər(s) buyurdu: “Sakit! Gələr, onun özündən soruşarsan.” Bir az keçdikdən sonra tozun içində Əli(ə)-ın “Allahu əkbər” səsi eşidildi. Hamı bildi ki, Əli(ə) Əmr ibn Əbdəvidin başını kəsib. Əli(ə) Peyğəmbər(s)-in hüzuruna gəlib dedi: “Ya Rəsulallah, Əmri öldürdüm.”
Əmr ibn Əbdəvidin əynində çox qiymətli bir zireh var idi. Ömər soruşdu: “Ya Əli(ə), niyə zirehi onun əynindən çıxarmadın?” Əli(ə) buyurdu: “Yox, mən heç vaxt bu işi görmərəm. Mən istəmərəm kimsə lüt-üryan qalsın.” Əmr ibn Əbdəvidin bacısı qardaşının öldüyünü eşidib onun cənazəsinin yanına gəldi və baxıb gördü ki, qardaşı doğurdan da ölüb. Lakin, onun zirehini çıxarmayıblar. Dedi: “Qardaş, mən ölənə qədər sənə ağlayacaqdım. Lakin sən kərim insanın əlində öldüyün üçün daha sənə ağlamaram.”
Əhzab müharibəsi Əli(ə)-ın əli ilə qələbə çaldı. Həzrət Peyğəmbər(s) Əli(ə)-ın barəsində buyurdu:
يَا عَلِيُّ لَوْ وُزِنَ الْيَوْمَ عَمَلُكَ بِعَمَلِ جَمِيْعِ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ لَرَجَّحَ عَلَى عَمَلِهِمْ
“Ya Əli, sənin bu əməlin Məhəmməd(s)-in bütün ümmətinin əməli ilə ölçülərsə, sənin bu əməlin hamının əməlindən üstündür.”
Əgər Əhzab müharibəsində Əli(ə)-ın o şücaət və qəhrəmanlığı olmasaydı, İslamdan əsər-əlamət qalmayacaqdı. Əgər Əli(ə)-ın zərbəsi Əmr ibn Əbdəvidə vurulmasaydı, İslam tamamilə məhv olacaqdı. İslamı bu günə qədər qoruyub saxlayan Əli(ə)-ın vurduğu o qılınc zərbəsi, göstərdiyi şəhamət və şücaəti oldu. Həzrət Peyğəmbər(s) buyurdu: “Ya Əli, sənin Əmr ibn Əbdəvidə vurduğun bu zərbə bütün müşriklərə zillət və bütün müsəlmanlara izzət verdi.”
Həzrət Peyğəmbər(s) buyurdu:
لَضَرْبَةُ عَلِيٍ يَوْمَ الْخَنْدَقِ أَفْضَلُ مِنْ عِبَادَةِ الثَّقَلَيْنِ
“Əli(ə)-ın Xəndək döyüşündə düşmənə vurduğu bir qılınc zərbəsi bütün cinlərin və insanların ibadətindən üstündür.”1
Həzrət Peyğəmbər(s)-in bu sözündən sonra həm birinci, həm də ikinci xəlifə gəlib Əli(ə)-ın alnından öpdü.
Əhzab müharibəsinin qısaca da olsa bu tarixini danışmaqdan əsas məqsədim budur ki, Əli(ə) Əmr ibn Əbdəvidi atdan yerə saldıqdan sonra gördülər ki, onun başını kəsməyi çox yubatdı.
Əli(ə) Əmrin başını kəsib qayıtdıqdan sonra ondan soruşdular: “Ya Əli, onu yerə yıxdıqdan sonra niyə görə başını kəsməyi o qədər yubatdın?” Əli(ə) buyurdu: “Mən onu atdan yerə saldıqdan sonra o məni söydü və üzümə tüpürdü.” Mən onun bu hərəkətindən çox qəzəbləndim. Əgər o anda onun başını kəssəydim, öz qəzəbimə görə kəsəcəkdim. Ona görə də gözlədim ki, qəzəbim soyusun, sonra onun başını kəsim. Qəzəbim soyuyana qədər gözlədim. Sonra niyyət edib onun başını qürbətən iləllah kəsdim.”
Bu, imanın elə bir zirvəsi idi ki, tarixdə yalnız Həzrət Əli(ə)-da görünmüşdür. Bundan başqa tarixdə heç kəsdə belə bir iman və şücaət görünməmişdir. Buna görə də insanın qəlbində iman yaranarsa, heç bir günah və nəfsani qüvvələr o insanı haqq yoldan azdıra bilməz. Qəlbində iman olan şəxs bir dağa bənzər ki, heç bir tufan və qasırğa onu yerindən oynada bilməz.
Bu gecə həzrət Əli(ə)-ın şəhadət gecəsidir. Həzrət Əli(ə) bütün insanlara iman nümunəsidir.
Allah-təala bizi dünya və axirətdə Əli(ə)-dan ayrı salmasın və qəlblərmizi iman nuru ilə işıqlandırsın. Əssəlamu əleykum və rəhmətullahi və bərəkatuh.
2000-ci il. Ramazan-21
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
اَلْحَمْدُ ِللهِ رَبِّ الْعالَمِينَ وَالعاقِبَةُ لِلتَّقوى وَ الْيَقِينِ وَالصَّلاةُ وَالسَّلامُ عَلى اَشرَف ِ الأَ نْبِياءِ وَالْمُرْسَلِيَنَ حَبِيبِينا وَحَبِيب ِ اِلهِ الْعالَمِينَ اَبِى الْقاسِمِ مُحَمَّدٍ وَعَلى آلِهِ الطَّيِّبِينَ الطّاهِرِينَ َولَعْنَةُ اللهِ عَلى أَعْدا ئِهِمْ أَجْمَعِينَ مِنَ الآنَ اِلى قِيامِ يَوْمِ الدِّينِ

Kitabın adı: İmam Hüseyn (ə) məktəbi