Dünyanın fani olmasını düşünən dünya malına vurğun olmaz.
Allahın ne’mətləri haqqında düşünən şəxs Allaha məhəbbət bəsləyər.
İbrətamiz hadisələrdə fikirləşmək təvazökarlığa səbəb olar.
Ölüm haqqında düşünmək nəfsin istəklərini nəzarət altına alar.
Böyük şəxsiyyətlər haqqında fikirləşmək insanın inkişaf etməsinə səbəb olar.
Bütün işlərinin nəticəsini qabaqcadan fikirləşən şəxs günah etməz.
Allahın cəzasını fikirləşən şəxs Ondan qorxub həya edər.
İnsan öz zəifliyi haqqında fikirləşsə Allaha təvəkkül edər.
Tarixdə baş verən hadisələr haqqında düşünən şəxs ibrət alar.
Yaranmışlar haqqında fikirləşən şəxs Allaha iman gətirər.
İlahi hökmlər haqqında düşünən şəxs Allahın fərmanı qarşısında tə’zim edər.
Əxlaq pozğunluqları haqqında fikirləşən şəxs özünü doğru yola yönəldər.
Başqa insanların düşdüyü çətinliklər haqqında fikirləşən şəxs hərəkətini plan üzrə edər
Ata-ananın mehribanlıqları və yaxşılıqları haqqında düşünən şəxs onlarla yaxşı rəftar edər, zəhmətini çəkən zamanda özünü borclu bilib zövq alar.
Fikirləşmək məcazi məfhum kimi yalnız beyinə aid olduğu üçün riyasız bir ibadətdir (özünü kimsəyə göstərmək meylindən uzaq olduğu üçün).
Misal üçün namaz qılmaq üçün paltar, möhür və başqa şeylərə ehtiyac var. Amma fikirləşmək üçün heç bir şeyə ehtiyac yoxdur. Bunun dərəcəsi yalnız insanın şəxsi dünya görüşü, əxlaq tərzi və ağılı səviyyəsində olacaq. Ümumiyyətlə düzgün düşüncə insanı günahlardan çəkindirir. Fikir saf güzgü kimi pislikləri və yaxşılıqları əks etdirir.
İmam Əli (ə) buyurur:
اَلْفِكْرُ مِرْآةُ صافِيَةٌ
«Fikir saf güzgüdür».
O Həzrət başqa bir hədisdə buyurur:
ما زَلَّ مَنْ اَحْسَنَ الْفِكْرَ
«Sağlam düşüncəli şəxsin ayağı büdrəməz».
Allaha iman gətirmək və onun hər yerdə hazır və nazir olmasına əqidəli olmaq
İnsanı günahlardan saxlayan ən mühüm amil onun Allaha iman gətirməsi və hər bir zaman özünü Allahın hüzurunda görməsinə əqidə bəsləməsidir. Heç bir amil bu amil kimi insanın davranışının nizamlanmasında tə’sirli deyil. Allaha əqidənin qüdrəti günahların təmizlənməsində bütün qüdrətlərdən üstündür. Polis orqanları onların yaşadığı cəmiyyətdəki nöqsanları düzəldə bilməzlər. Allaha və Onun bütün işlərə agah olduğuna əqidə insanı günahlar qarşısında polad kimi möhkəm edir. Polis orqanları nə qədər güclü olsalar da gizlində edilən günahların qarşısını ala bilməzlər. Halbuki, cəmiyyətdəki cinayətlərin çox hissəsini xəlvətdə edilən cinayətlər təşkil edir. Amma insanlarda daxilən Allaha iman qüvvəsi olsa, onlar həm aşkarda, həm də gizlində günah etməkdən çəkinəcəklər. Buna görə Qur’ani-kərimdə Allaha imanın insanları günahdan qorumaqdakı mühüm rolu qeyd olunmuşdur. "Ələq» surəsinin 14-cü ayəsində oxuyuruq:
اَلَمْ يَعْلَمْ بِاَنَّ اللهَ يَرى
«Məgər insan bilmir ki, Allah onun bütün işlərini görür?»
«Fəcr» surəsinin 14-cü ayəsində oxuyuruq:
اِنَّ رَبَّكَ لِباالْمِرْصادِ
«Şübhəsiz, Allah bəndələrin işlərini izləyir.»
«Mö’min» surəsinin 19-cu ayəsində isə belə oxuyuruq:
يَعْلَمُ خائِنَةُ الاَْعْيُنِ وَما تُخْفِي الصُّدُورُ
«Allah xəyanət edən gözləri tanıyır. Və sinələrdəki gizlin sirrlərdən agahdır.
Qur’anda «Bəsir» (Allah görür) kəlməsi 51 dəfə, «Səmi’» (Allah eşidir) kəlməsi isə 49 dəfə gəlmişdir. Bu ayələrdən nəticə alırıq ki, biz böyük Allahın hüzurundayıq. Gizlində və aşkarda hər nə etsək, zehnimizdə hər nə fikirləşsək, Allah onu bilir və ona agahdır.
Sürücü qırmızı işıq yanarkən dayanır. Görəsən insan nə üçün qarşısında Allahın əzabını görüb özünü günah etməkdən saxlamamalıdır?
İslam Peyğəmbəri (s) dualarının birində Allaha belə xitab edir:
اَسْمَعُ السّامِعِينَ اَبْصَرُ النّاظِرينَ
«İlahi, Sən ən yaxşı eşidən və ən yaxşı görənsən!»
Kitabın adı: Günahşünaslıq