İmam Səccadın (ə) şükrü yerinə yetirməsində etdiyi təqsirə etirafı
37-ci dua
وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلامُ إِذَا اعْتَرَفَ بِالتَّقْصِيرِ عَنْ تَأْدِيَةِ الشُّكْرِ:
اللَّهُمَّ إِنَّ أَحَدا لا يَبْلُغُ مِنْ شُكْرِكَ غَايَةً إِلا حَصَلَ عَلَيْهِ مِنْ إِحْسَانِكَ مَا يُلْزِمُهُ شُكْرا. وَلا يَبْلُغُ مَبْلَغا مِنْ طَاعَتِكَ وَإِنِ اجْتَهَدَ إِلا كَانَ مُقَصِّرا دُونَ اسْتِحْقَاقِكَ بِفَضْلِكَ فَأَشْكَرُ عِبَادِكَ عَاجِزٌ عَنْ شُكْرِكَ، وَأَعْبَدُهُمْ مُقَصِّرٌ عَنْ طَاعَتِكَ لا يَجِبُ لِأَحَدٍ أَنْ تَغْفِرَ لَهُ بِاسْتِحْقَاقِهِ، وَلا أَنْ تَرْضَى عَنْهُ بِاسْتِيجَابِهِ فَمَنْ غَفَرْتَ لَهُ فَبِطَوْلِكَ، وَمَنْ رَضِيتَ عَنْهُ فَبِفَضْلِكَ تَشْكُرُ يَسِيرَ مَا شَكَرْتَهُ، وَتُثِيبُ عَلَى قَلِيلِ مَا تُطَاعُ فِيهِ حَتَّى كَأَنَّ شُكْرَ عِبَادِكَ الَّذِي أَوْجَبْتَ عَلَيْهِ ثَوَابَهُمْ وَأَعْظَمْتَ عَنْهُ جَزَاءَهُمْ أَمْرٌ مَلَكُوا اسْتِطَاعَةَ الامْتِنَاعِ مِنْهُ دُونَكَ فَكَافَيْتَهُمْ،
İlahi, şükr etməkdə kimsə bir həddə yetsə dərhal Sənin ehsanın onu başqa bir nemətə şükr etməyi lazım bilər, çox səy etsə belə bir yerdə çatmaz, məgər lütfünə layiq olduğunun qarşısında təqsirkardır, buna görə də ən çox şükr edən bəndələrin Sənə itaətdə xətakardırlar, kimsə layiq deyil ki, ləyaqəti ola-ola onu bağışlayasan, yaxud da ləyaqəti varikən ondan razı qalasan, beləliklə hər kəsi əfv etsən onun barəsində ehsan etmisən, hər kəsdən razı qalsan lütfün sayəsindədir, az əməli əgər qəbul edərsənsə fəzlindən qəbul etmisən, müxtəsər ibadətə muzd verirsən, guya bəndələr mükafatını vacib bildiyin əməldə qüdrətin qarşısında itaətsizlik edə bilərmişlər və buna görə də onları əcr verirsən,
أَوْ لَمْ يَكُنْ سَبَبُهُ بِيَدِكَ فَجَازَيْتَهُمْ بَلْ مَلَكْتَ - يَا إِلَهِي - أَمْرَهُمْ قَبْلَ أَنْ يَمْلِكُوا عِبَادَتَكَ، وَأَعْدَدْتَ ثَوَابَهُمْ قَبْلَ أَنْ يُفِيضُوا فِي طَاعَتِكَ، وَ ذَلِكَ أَنَّ سُنَّتَكَ الْإِفْضَالُ، وَعَادَتَكَ الْإِحْسَانُ، وَسَبِيلَكَ الْعَفْوُ فَكُلُّ الْبَرِيَّةِ مُعْتَرِفَةٌ بِأَنَّكَ غَيْرُ ظَالِمٍ لِمَنْ عَاقَبْتَ، وَ شَاهِدَةٌ بِأَنَّكَ مُتَفَضَّلٌ عَلَى مَنْ عَافَيْتَ، وَ كُلٌّ مُقِرٌّ عَلَى نَفْسِهِ بِالتَّقْصِيرِ عَمَّا اسْتَوْجَبْتَ فَلَوْ لا أَنَّ الشَّيْطَانَ يَخْتَدِعُهُمْ عَنْ طَاعَتِكَ مَا عَصَاكَ عَاصٍ، وَ لَوْ لا أَنَّهُ صَوَّرَ لَهُمُ الْبَاطِلَ فِي مِثَالِ الْحَقِّ مَا ضَلَّ عَنْ طَرِيقِكَ ضَالٌّ فَسُبْحَانَكَ مَا أَبْيَنَ كَرَمَكَ فِي مُعَامَلَةِ مَنْ أَطَاعَكَ أَوْ عَصَاكَ: تَشْكُرُ لِلْمُطِيعِ مَا أَنْتَ تَوَلَّيْتَهُ لَهُ، وَ تُمْلِي لِلْعَاصِي فِيمَا تَمْلِكُ مُعَاجَلَتَهُ فِيهِ. أَعْطَيْتَ كُلا مِنْهُمَا مَا لَمْ يَجِبْ لَهُ، وَ تَفَضَّلْتَ عَلَى كُلٍّ مِنْهُمَا بِمَا يَقْصُرُ عَمَلُهُ عَنْهُ
yaxud elə bil o şükrün səbəbi Sənin əlində deyilmiş və buna görə onlara mükafat vermisən, bəlkə-ey mənim Rəbbim,- onlar sənin ibadətinə sahib olmazdan öncə onların işlərinə sahib olmusan, muzdlarını itaət etməzdən öncə hazırlamısan, çünki Sənin işin mükafat vermək, adətin ehsandır, yolun əfv və bəxşişdir;
Buna görə də bütün yaranmışlar etiraf edir-lər ki, hər kimə cəza versən haqqında zülm etmə-misən, və şəhadət verirlər ki, hər kəsi bağış-lasan onun haqqında lütf etmisən, hamı layiq oldu-ğun şey önündə müqəssir olduqlarına etiraf edir.
Buna görə də əgər Şeytan onları Sənə itaətdən aldatmasa heç bir üsyankar sənə qarşı xəta törətməz, əgər Şeytan batili onların öözündə haqq kimi cilvələndirməsə heç bir azğın sənin yolundan azmaz, beləliklə Sən paksan, Sənə üsyan edib itaət edənlə sövdəndə ucalığın necədə aşkardır, Sənə müti olana Özünün hazırladığın şeyin müqabilində mükafat verirsən, Sənə qarşı üsyan edənə cəza vermək əlində ola-ola ona möhlət verirsən, onların hər ikisinə layiq olmadıqları neməti bəxş etmisən, hər ikisənə əməllərinin ona çatmadığı şeyləri ehsan etmisən.
وَ لَوْ كَافَأْتَ الْمُطِيعَ عَلَى مَا أَنْتَ تَوَلَّيْتَهُ لَأَوْشَكَ أَنْ يَفْقِدَ ثَوَابَكَ، وَ أَنْ تَزُولَ عَنْهُ نِعْمَتُكَ، وَ لَكِنَّكَ بِكَرَمِكَ جَازَيْتَهُ عَلَى الْمُدَّةِ الْقَصِيرَةِ الْفَانِيَةِ بِالْمُدَّةِ الطَّوِيلَةِ الْخَالِدَةِ، وَ عَلَى الْغَايَةِ الْقَرِيبَةِ الزَّائِلَةِ بِالْغَايَةِ الْمَدِيدَةِ الْبَاقِيَةِ. ثُمَّ لَمْ تَسُمْهُ الْقِصَاصَ فِيمَا أَكَلَ مِنْ رِزْقِكَ الَّذِي يَقْوَى بِهِ عَلَى طَاعَتِكَ، وَ لَمْ تَحْمِلْهُ عَلَى الْمُنَاقَشَاتِ فِي الآْلاتِ الَّتِي تَسَبَّبَ بِاسْتِعْمَالِهَا إِلَى مَغْفِرَتِكَ، وَ لَوْ فَعَلْتَ ذَلِكَ بِهِ لَذَهَبَ بِجَمِيعِ مَا كَدَحَ لَهُ وَ جُمْلَةِ مَا سَعَى فِيهِ جَزَاءً لِلصُّغْرَى مِنْ أَيَادِيكَ وَ مِنَنِكَ، وَ لَبَقِيَ رَهِينا بَيْنَ يَدَيْكَ بِسَائِرِ نِعَمِكَ، فَمَتَى كَانَ يَسْتَحِقُّ شَيْئا مِنْ ثَوَابِكَ؟ لا مَتَى؟ َذَا - يَا إِلَهِي - حَالُ مَنْ أَطَاعَكَ، وَ سَبِيلُ مَنْ تَعَبَّدَ لَكَ، فَأَمَّا الْعَاصِي أَمْرَكَ وَ الْمُوَاقِعُ نَهْيَكَ فَلَمْ تُعَاجِلْهُ بِنَقِمَتِكَ لِكَيْ يَسْتَبْدِلَ بِحَالِهِ فِي مَعْصِيَتِكَ حَالَ الْإِنَابَةِ إِلَى طَاعَتِكَ،
əgər müti olanı qoyduğun şeyin öhdəsinə buraxsaydın savabını əldən vermək, nemətinin zay olmaq qorxusu var idi lakin sən öz kərəminlə əldən gedən və qısa müddətin əvəzində, tez ötüb keçən bir zaman qarşısında ona sonsuz müddətlə əbədi bir mükafat verdin, sonra səbəbi ilə süfrəndən itaətinə güc tapsın deyə yediyi ruzisi ilə tam dəqiq hesabat aparmadın, əgər Sənə müti olanla belə bir rəftar etsəydin, onun Sənin ən kiçik nemət və bəxşişinin qarşısında çəkdikləri zəhmətin hasili əldən gedərdi, sair nemətlərinə görə müqəddəs dərgahında girovda qalardı, belə isə nə vaxt savabına ləyaqətli olmuşdur?
Xey! Heç vaxt!!
Ey mənim Rəbbim – Sənə itaət edib ibadət edənin halı budur.
Lakin Sənə itaətsizlik edib qadağan etdiyinə bulaşanın intiqamına tələsmədin ki, bəlkə sənə itaətsizlik etməkdən itaətə qayıda,
وَ لَقَدْ كَانَ يَسْتَحِقُّ فِي أَوَّلِ مَا هَمَّ بِعِصْيَانِكَ كُلَّ مَا أَعْدَدْتَ لِجَمِيعِ خَلْقِكَ مِنْ عُقُوبَتِكَ.جَمِيعُ مَا أَخَّرْتَ عَنْهُ مِنَ الْعَذَابِ وَأَبْطَأْتَ بِهِ عَلَيْهِ مِنْ سَطَوَاتِ النَّقِمَةِ وَالْعِقَابِ تَرْكٌ مِنْ حَقِّكَ، وَرِضًى بِدُونِ وَاجِبِكَ فَمَنْ أَكْرَمُ- يَا إِلَهِي- مِنْكَ، وَمَنْ أَشْقَى مِمَّنْ هَلَكَ عَلَيْكَ؟ لا مَنْ؟ فَتَبَارَكْتَ أَنْ تُوصَفَ إِلا بِالْإِحْسَانِ، وَكَرُمْتَ أَنْ يُخَافَ مِنْكَ إِلا الْعَدْلُ، لا يُخْشَى جَوْرُكَ عَلَى مَنْ عَصَاكَ، وَلا يُخَافُ إِغْفَالُكَ ثَوَابَ مَنْ أَرْضَاكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ، وَهَبْ لِي أَمَلِي، وَزِدْنِي مِنْ هُدَاكَ مَا أَصِلُ بِهِ إِلَى التَّوْفِيقِ فِي عَمَلِي، إِنَّكَ مَنَّانٌ كَرِيمٌ
halbuki etdiyi ilk günahında bütün bəndələrinə hazırladığın cəzalara layiq omuşdur, beləliklə ondan təxirə saldığın hər bir əzaba görə və gecikdirdiyin hər bir cəza Sənin mütləq haqqındır ki, ondan vaz keçirsən, layiq olduğundan azına razılıq verirsən belə isə –ey mənim Rəbbim – Səndən daha kəramətli kimdir?
Sənə müxalifət etməklə həlak olandan daha bədbəxt kimdir?
Xeyr! Heç kəs!!
Belə isə Sən yalnız yaxşılığınla vəsf edilməkdən daha ucasan, yalnız ədalətinə görə Səndən qorxmaqdan daha münəzzəhsən,
Səndən günahkara cəfa etmək qorxusu duyulmur; ibadəti ilə Səni razı salanın mükafatını ödəmə-mək qeyri-mümkündür,
Belə isə Muhəmməd və onun soyuna salam yetir və mənim arzumu həyata keçir, mənə olan hidayətini bir cür artır ki, onun səbəbi ilə öz işimdə yardım tapım, çünki Sən, bəxşiş edənsən , kəramət sahibisən.
Kitabın adı: Səhifeyi Səccadiyyə