Yaranışda olan tədbirə edilən başqa bir irad və ona verilən cavab
Bəlkə bir şəxs dünyanın hikmətinə və tədbirinə başqa bir irad edə bilər: Bu necə tədbirdir ki, güclülər, gücsüzlərə zülm edir və onların malını qəsb edirlər. Salehlər və mömin bəndələr fəqir və giriftar, fasidlər və facirlər isə ne`mət işində yaşayırlar. Və onlar ki, böyük günahlara mürtəkib olurlar, tez cəzalanmırlar. Əgər dünyada tədbir və hesab-kitab olsaydı, salehlər ne`mət və ruzu içində yaşayar və fasidlər ondan məhrum olardılar. Həmçinin əgər tədbir olsa, gərək günahkar tez cəzalanardı və əzaba giriftar olardı.
Bu iradın cavabı belədir: Heç kəs savaba və əcrə xatir və ilahi və`dəyə i`timad edərək saleh əməllər etməzdi. Həm də bu vaxt insanlar heyvana bənzəyərdi ki, öz ixtiyarlarında olmazdılar. Nəhayət gərək saatbasaat əsa ilə təhdid oluna, otla qidalana və işləyərdi. Bu vaxt heç kəs savaba yəqin etməklə və cəzadan qorxmaqla iş görməzdi. Insanlar qeybdən xəbərsiz olardı və yalnız dünya ne`mətlərinə xatir işləyərdilər.
Həmçinin əgər bu cür olsa, yaxşı insan yalnız dünya işlərinə və ruzusuna görə yaxşı işlər görərdi. Və zülmkarlar ani əzaba görə zülm etməzdilər. Xülasə insanların bütün əməlləri dünyaya görə olardı. Amma həmişə irad edən şəxsin fikirləşdiyi kimi deyil. Salehlərin də çoxu varlıdır.
Həmçinin fasiqlərin də tüğyani çoxalanda elə bu dünyada cəzalanırlar. Necə ki, Fir`on qərq oldu, "buxt nəsr” həlak oldu və bəlbis öldü.
Bə`zi fasidlərə möhlət verilməsi ya salehlərin savabının bu dünyada verilməsi, allahın bir məsləhətidir ki, bəndələr ondan xəbərsizdirlər. Hətta padşahlar da bəzən bu üsuldan istifadə edirlər. Onlar bəzən bir işi tə`xirə salır, başqasın qabağa salırlar. Bu onların ağıllı və tədbirli olmasına bir dəlildir.
Xaliq və yaradan yalnız üç halda öz məxluqunu öz halına buraxır: ya aciz və qüvvəsizdir, ya xəbərsizdir ya da pislik onun fitrətindədir. Bütün bu işlər Allah-Taalaüçün mahaldır. Çünki əgər aciz olsaydı bu cür e`cazkar məxluqatı yarada bilməzdi. Əgər bu cür cahil olsaydı, yaranışda bu qədər hikmət və tədbir olmazdı. Əgər bədxah və şərur olsaydı, mövcudatı xəlq etməzdi. İndi ki, belədir, bəs gərək bu varlığın xaliqi həkim və müdəbbir olsun.
Əgər bir dərman sənin üçün mübhəm ya onun haqda şübhədə qalsan, iki ya üç dəfə təcrübədən sonra onun haqqında rahat hökm verəcəksən. Bəs niyə nadanlar və münkirlər bu qədər saysız dəlillərlə varlıqda olan hikməti inkar edirlər? Əgər aləmin hikmətinin yarısı bizə mə`lum deyilsə bu aqilanə deyil ki, bütün dünyadı öz-özünə və təsadüfi hesab edək. Çünki onun qalan hissəsini görürük ki, dünyada nə qədər hikmət və tədbir vardır. Əgər bütün hadisələri təftiş və təhqiq etsək, onda olan e`cazkar hikməti və tədbiri dərk edərik.
Kitabın adı: İmam Sadiqin (ə) bəyanı ilə yaranışın sirləri
Admin: 3
Redaktor: 4
Sayt nəzarətçisi: 7
VİP: 1
İstifadəçi: 6721
Bu gün: 0
