Allahın zikri
Bütün şəri təkliflərin, xüsusi ilə də, ibadətin əsas hədəfi Allahla insan arasında əlaqənin güclənməsidir. Bütün şəri təkliflərin ruhu Allahı düşünmək və onu yad etməkdir. Başqa sözlə, əməllərin düzgünlüyünün, bəzi hallarda isə kamil olmasının şərti insanın əməl zamanı Allahı düşünməsidir. Ən üstün ibadət və çox təkid olunmuş namaz haqqında Quranda buyurulur: "Məni düşünmək üçün namaz qıl.” Başqa ibadətlər barəsində fəqihlər deyir: "Əgər Allahı düşünmədən olarsa, Onun göstərişlərinə itaət sayılmır”.
Zikrin həqiqəti
"Zikr”, yəni nə? "Zikr” sözü ərəb dilində müxtəlif mənalarda işlənir. Bütün bunların kökü bizim dilimizdəki "xatırlatma” sözündəndir. Əlbəttə, bəzən müəyyən münasibətlə səmavi kitablar və peyğəmbərlərə "zikr” deyilmişdir. Məsələn, Quran Tövrat barəsində buyurur:
"Biz zikrdən (Tövratdan) sonra Zəburda da yazdıq: "Həqiqətən Mənim saleh bəndələrim yerə varis olacaqlar.”
Bir çox ayələrdə Quranın özü haqqında da "zikr” sözü işlənmişdir:
"Şübhəsiz, zikri (Quranı) biz nazil etdik və biz də onu qoruyub saxlayacağıq.”
Zikr sözünün səmavi kitablara və ya peyğəmbərlərə aid edilməsi onların xalqa Allahı xatırlatması ilə bağlıdır. Xalq bu kitabları oxumaq və peyğəmbərləri görməklə
Allahı düşünür. (Ədiblərin sözünə əsasən səbəbiyyət əlaqəsi vardır.)
Beləliklə, zikr sözünün əsas lüğət mənası "düşünmə və xatırlamadır”. Kimisə və ya nəyisə düşünmək bəzən yalnız qəlbə aid olur. Bəzən isə zikr qəlbdən əlavə dildə də özünü göstərir. Siz "filan dostumu xatırladım”, "filan hadisə və ya xatirə yadıma düşdü” dedikdə bu xatırlama sizin zehninizə çatmış qəlbi bir iş sayılır. Xatırlama, yad etmə əslində qəlbə aid işdir. Amma o qəlbdən dilə də keçir. Öz dostunuza deyirsiniz: "Sizin xeyir zikriniz oldu”. (Sizin haqqınızda xoş söz deyildi.) Yəni qəlbdə düşünməkdən əlavə dildə də onun adı çəkildi. Dil zikri qəlbi düşüncədən doğur. İnsanın zehni hansısa bir işi düşünməzsə, dil bu iş haqqında bir söz deyə bilməz. Buna görə də dil zikri zikrin həqiqəti olan qəlbi düşüncədən danışır. Burada işarə etmək yaxşı olar ki, adi işlərdə həmişə dil zikri qəlbi düşüncə ilə yanaşı olur. Amma çox təəssüf ki, ilahi zikrə gəldikdə, adətən, bizim zikrlərimiz qəlbin iştirakı ilə yanaşı olmur. Bəzən namaz qılırıq, Quran oxuyuruq, lakin öz zehn və düşüncəmizdə qətiyyən Allahı xatırlamırıq. Lakin namazın fəlsəfə və həqiqəti Allahı düşünməkdən savay bir şey deyil. Hətta dua edib Allahdan bir şey istədiyimiz zaman da onu düşünmürük. Bir çoxlarımız namaz qıldığımız zaman bizə bəsirət gözü ilə baxan olsa, qadın, övlad, iş-güc, ev, maşın və məqam kimi bir yığın arzular görər. Biz bu xəyallardan ibarət bir toplumuq. Tamamilə olmayan yeganə şey Allahı düşünməyimizdir.
Lakin zikrin həqiqəti həmin qəlbi düşüncədir. Quran buyurur: "Rəbbini qəlbində, ahəstə, yalvararaq və aramcasına yad et.”
Allahı düşünmək üçün fəryad çəkməyə ehtiyac yoxdur. İnsanın haray çəkərək Allahın adını dilə gətirməsi yaxşı deyil. Bu ayə bizə göstəriş verir ki, Allahın zikri zümzümə ilə və dodaq altında olmalıdır. Əlbəttə, Allahın zikri şüar şəklində olduqda (məsələn azan, təkbir və ya döyüş meydanlarında) ucadan olmalıdır ki, məqsədə çatmaq olsun.
Kitabın adı: Rəbbin dərgahında
Müəllif: Məhəmməd Təqi Mishab Yəzdi
Admin: 3
Redaktor: 4
Sayt nəzarətçisi: 7
VİP: 1
İstifadəçi: 6678
Bu gün: 0
